Adet sancısı , kadınların yaklaşık %50 sinde görülen bir rahatsızlıktır. Tıbbi olarak iki çeşidi vardır:
Primer dismenore daha çok genç kızlarda görülür. Burada ağrı adetten bir kaç saat önce başlar ve yalnızca 48 – 72 saat kadar sürer .
Sekonder dismenore ise daha çok ileri yaştaki kadınlarda görülür ;ağrı adetten birkaç hafta önce başlar ve adet kanaması bittikten birkaç gün sonrasına kadar devam eder.
Primer dismenorede, adet sancısının ameliyatla düzeltilebilecek bir nedeni yoktur; yani tedavi genelde ilaçla yapılır. Sekonder dismenorede ise, genellikle genital organlarda ameliyat gerektiren patolojik bir hastalık vardır ve operasyondan sonra çoğu zaman sancı kesilir.
Adet sancısının tedavisinde ilk başvurulacak ilaçlar ağrı kesicilerdir. Her ağrı kesicinin etkili olmaması önemlidir .Özellikle prostaglandin sentetaz inhibitörleri (örneğin apranax , cataflam , tilcotil ,aspirin , surgam , etol , vs. gibi ilaçlar ) hastaların % 80 inde etkilidir .Bu ilaçların etkisiz olduğu kanısına varmadan önce , doz yükseltilmesi ve ilacın türünün değiştirilmesi denenmelidir . Mide ülseri ve duyarlılığı olanlarda bu ilaçlar kullanılmamalıdır .
Burada asıl üzerinde durulması gereken ve hastarda ”bir genç kıza nasıl önerilir?” sorusunu akla getiren tedavi , doğum kontrol hapı tedavisidir . Biz bu hastalarda , doğum kontrol hapının gebeliği önleyici değil , rahim içerisindeki prostaglandin yapımını azaltıcı etkisinden faydalanıyoruz. Doğum kontrol hapları, kullanması yasak olmayan ya da çocuk istemeyen hastalar için adet sancısı tedavisinde seçkin ilaçtır. Primer dismenoreli hastaların % 90’ından fazlası doğum kontrol haplarından fayda görür. Bunlara, her ay 2-3 gün süreyle (adet döneminde) kodein eklenmesi yararlı olabilir. Akupunktr gibi ağrı tedavileri de bazan etkili olur. Tedaviye dirençli vakalarda nadiren laparoskopik cerrahi tedavide uygulanmaktadır.
Uzm.Dr.Ahmet Türker tarafından hazırlanmıştır.
