Röntgen ( Floroskopi ) radyolojinin en eski ve en temel bölümlerinden biridir. Günümüzde de, oldukça yaygın olarak sindirim sistemi, idrar yolları, kadın üreme organları ve vücudun daha bir çok bölümünün incelenmesinde kullanılmaktadır.
Floroskopi, X ışını kullanılarak çekilir. Normal filmlerde görülemeyen yapılar kontrast madde denilen ilaçlarla boyanarak görünür hale getirilir. Kontrast maddeler, baryum ve iyot gibi radyoopak maddeler içeren ilaçlardır. Kontrast maddeler, uygulanacak incelemenin türüne göre, hastaya içirilerek, lavman yapılarak, idrar sondası yoluyla veya enjeksiyonla verilir. Kontrast madde verilmesini takiben, incelenen organ doktor tarafından ekranda izlenerek çeşitli pozisyonlarda filmler çekilir.
Hasta, inceleme sırasında az miktarda radyasyon alır. Ancak bu tetkiklerin faydası, az miktardaki radyasyonun zararlarının yanında çok fazladır. Çekimi yapan doktor ve teknisyenler, radyasyona her gün maruz kalmamak için koruyucu bir bölmenin arkasında oturarak veya kurşun önlük giyerek kendilerini korurlar.
Çekim öncesinde hastalar, tüm kıyafetlerini ve metal takılarını çıkararak bir hastane önlüğü giyerler. Hamilelik olasılığı veya ilaç allerjisi olan hastalar, tetkik öncesinde incelemeyi yapan doktoru haberdar etmelidirler.
Çekimden sonra filmler doktorlar tarafından incelenerek, tetkiki isteyen doktora verilmek üzere, bir rapor yazılır.
Floroskopi ile en sık incelenen organlar şunlardır:
1.Kalın barsak (Kolon (kalın barsak) Filmi-Standart Baryumlu Kolon Grafileri)
2.Üst sindirim sistemi (yemek borusu-mide-oniki parmak barsağı) (Üst Sindirim Sistemi İncelemesi)
3.İnce barsaklar (İnce Barsak Filmi)
4.İdrar yolları (Mesane ve İdrar Yolları İncelemesi)
5.Kadın üreme organları (Kadın Üreme Organlarının İncelenmesi)
Kolon (kalın barsak) Filmi
Lavman opak, çift kontrast kolon grafisi ya da baryumlu kolon grafisi olarak adlandırılır. Makattan baryumlu kontrast madde ve hava verilerek kalın barsakların incelenmesidir. Tetkikin öncesinde hastanın üç günlük hazırlığı gereklidir.
Hazırlık:
Hasta, randevu tarihinden üç gün öncesinden batlayarak katı ve gaz yapıcı gıdalar yememelidir. Tetkikten önceki akşamdan itibaren yemek yenmemesi gerekir. Ayrıca tetkik öncesinde, barsakların temizlenmesi amacıyla doktor tarafından yazılan müshil ve lavman uygulanır. Böylece, barsaklarda dışkı artığı kalmaması sağlanır. Tam temizliğin yapılamadığı durumlarda film çekilemez. Çünkü barsak duvarına yapışarak kalan dışkı artıkları, tetkikin yetersiz olmasına ya da yanıltıcı görüntüler vermesine neden olabilir.
Tetkik öncesinde, hastanın sürekli kullandığı ilaçları almasında sakınca yoktur.
İnceleme nasıl yapılır?
İncelemeyi bir radyoloji doktoru ve bir radyoloji teknisyeni yapar. Hastanın makatına yerleştirilen bir tüp veya sonda yoluyla önce konrast madde sonra da hava verilir. Daha sonra hasta kendi etrafında döner, böylece verilen ilaç ve havanın iyice karışması ve barsak duvarını sıvaması sağlanır. Daha sonra, kalın barsak ekranda izlenerek çeşitli pozisyonlarda filmleri çekilir. Çekim esnasında bazı kalın barsak kısımlarının daha iyi görüntülenmesi için hastaya belli pozisyonlar verilir. Verilen hava ve ilaç nedeniyle bazı hastalarda hafif ağrı ya da tuvalet ihtiyacı oluşabilir. Hastanın verilen ilaç ve havayı çekim sonuna kadar (yaklaşık 15 dakika) tutması gereklidir. Tüm işlemler yaklaşık yarım saat içerisinde tamamlanır. Çekim bitince sonda çekilerek hasta tuvalete gönderilir.
Üst Sindirim Sistemi İncelemesi
Özofagus-mide-duodenum (yemek borusu-mide-oniki parmak barsağı) grafisi olarak adlandırılır. Hastaya gaz yapıcı tablet ve baryumlu kontrast madde içirilerek, bu organların iç yüzeyleri görünür hale getirilir. Tetkik öncesinde hazırlık gereklidir.
Hazırlık:
Tetkikten önce en az 8 saat hasta yemek yememeli, su ve sigara içmemelidir. Hasta, sürekli kullandığı ilaçları çok az miktarda su ile alabilir.
Nasıl uygulanır?
Önce, midenin hareketlerini azaltıcı bir ilaç hastaya damardan enjekte edilir. Daha sonra hasta gaz yapıcı tableti yutar, böylece midenin şişerek daha iyi görüntülenmesi sağlanır. Bunu takiben, hastaya baryumlu kontrast madde içirilir. Ekranda ilacın yemek borusu ve mideden ilerleyişi doktor tarafından izlenerek çeşitli pozisyonlarda filmler çekilir. Çekim, yaklaşık yarım saat içerisinde tamamlanır. İnceleme hastada herhangi bir rahatsızlık oluşturmaz.
İnce Barsak Filmi
İnce barsakların kontrast madde içirilmesi (ince barsak pasaj grafisi) ve bazen hastaya yutturulan bir tüp aracılığıyla hava verilmesi yoluyla (enteroklizis) incelenmesidir. Öncesinde hazırlık gereklidir
Hazırlık:
Tetkikten önceki 2 gün boyunca, hasta sulu gıdalar almalıdır. Tetkik öncesinde, en az 12 saatlik açlık ve barsak temizliği için müshil kullanımı gereklidir.
Nasıl uygulanır?
Hastaya baryumlu kontrast madde içirilerek maddenin ince barsaklarda ilerleyişi doktor tarafından ekranda izlenir. Kontrast madde kalın barsaklara kadar ilerler ve bu esnada çetitli pozisyonlarda filmler çekilir. Bazı daha detaylı inceleme gerektiren durumlarda hastaya burnundan ince bir tüp yutturulur. Bu tüp, oniki parmak barsağına yerleştirilir ve bu tüpten kontrast madde ile birlikte hava verilir. Çekimin süresi, verilen kontrast maddenin kalın barsada geçit süresine göre değişir.
Mesane ve İdrar Yolları İncelemesi
Mesaneye bir sonda aracılığıyla verilen kontrast madde aracılığıyla, işeme esnasında idrar yollarının görüntülenmesidir. İşleme “miksiyon sistografisi” adı verilir. Öncesinde olası bir enfeksiyonun böbreklere taşınmaması için idrar kültürü yaptırılması gerekir. Kültürde mikrobik üreme olduğunda, enfeksiyon tedavi edildikten sonra inceleme yapılır. Kültür temiz ise, herhangi bir sakınca yoktur.
Nasıl Uygulanır?
Mesaneye bir sonda takılır ve sondadan verilen kontrast madde ile mesane doldurularak filmleri çekilir. Sonda çıkartılır. Daha sonra hasta işemeye başlar, bu esnada mesaneden üst idrar yollarına kaçış olup olmadığına bakılarak çeşitli filmler çekilir. İşlem sırasında şıkışma hissi dışında rahatsızlık hissedilmez. Tüm işlemler, yaklaşık 15 dakikada tamamlanır.
Kadın Üreme Organlarının İncelenmesi
Rahim ve tüplerin, rahim içine kontrast madde verilerek incelenmesidir. Yöntemin adı “histerosalpingografi”dir. Hastanın son adet başlangıcından 7 ila 10 gün sonra uygulanır. İnceleme öncesinde hastanın doktor tarafından yazılan ağrı kesici tablet alması gerekir. Başka hazırlık gerekmez.
Nasıl uygulanır?
Rahime ince bir tüp yerlettirilmesini takiben bu tüpten verilen iyotlu kontrast maddenin rahimden tüplere ve karın boşluğuna geçişi izlenir. Bu geçit esnasında çeşitli filmler çekilir. Tüm işlemler, yaklaşık 10 dakika içerisinde tamamlanır. İnceleme sonrasında hafif ağrı ve akıntı olması normaldir. Ağrı kesiciler kullanılabilir.
Uzm.Dr.Cem USTAOĞLU
Kırıkkale doğumludur. Kırıkkale Tınaz İlkokulu, Kırıkkale Atatürk Ortaokulu, Kırıkkale Endüstri Meslek Lisesi Elektrik Bölümünden 1983-1984 yılında mezun olmuştur.
1984-1985 Öğretim yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’ ne kayıt yaptırmıştır.
30.06.1990 Yılında Ankara Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinden Tıp Doktoru olarak mezun olmuştur. 1990-1991 Yıllarında Giresun ili Altınçevre Sağlık Ocağı, Şebinkarahisar Merkez Sağlık Ocağı ve Espiye Merkez Sağlık Ocaklarında sağlık ocağı tabibi ve hükümet tabibi olarak çalışmıştır.
1991-1992 Yıllarında 223. Dönem Yedeksubay olarak Şırnak İl Jandarma Komutanlığı emrinde (Tabip Asteğmen) yedeksubay askerlik görevini tamamlamıştır.
1992-1994 Yıllarında Ankara Batıkent I. No’lu sağlık ocağında pratisyen hekim olarak çalışmıştır.
1994-1995 Yıllarında Ankara Sağlık Müdürlüğü bünyesinde kurulan 112 HIZIR ACİL SERVİS’ te Acil Doktoru olarak görev yapmıştır.
1995 Nisan Dönemi Tıpta Uzmanlık Sınavı’nda Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs ve Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Dalı’ na girmiştir. 1996 Nisan Dönemi Tıpta Uzmanlık Sınavı’nda Süleyman Demirel Üniversitesi Radyodiagnostik Anabilim Dalı’ na araştırma görevlisi olarak girmiştir. 2000 yılı Haziran ayında uzmanlık tez çalışmasını ve radyodiagnostik dalında uzmanlık eğitimini tamamlayarak 02.06.2000 tarihinde radyodiagnostik uzmanı olmuştur.
Temmuz 2000 atama döneminde Karadeniz Ereğli Kandilli Göğüs Hastalıkları Hastanesine Sağlık Bakanlığı’nca Radyoloji Uzmanı olarak atanmıştır. Haziran-1996 ve Haziran-2000 Tarihleri arasında Radyodiagnostik eğitimini ve rotasyonlarını Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyodiagnostik, İç Hastalıkları (3 ay), Nükleer Tıp (3 ay) ve Radyasyon Onkolojisi anabilim dallarında tamamlamıştır.
”MEME HASTALIKLARINDA GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ VE ISPARTA YÖRESİ MEME KANSERİ TARAMA PROĞRAMI SONUÇLARIMIZ” adlı tez çalışmasını tamamlayarak 02.HAZİRAN.2000 tarihinde uzmanlık sınavına girerek Radyodiagnostik (Radyoloji ve Girişimsel Radyoloji) Uzmanı olmuştur.
