Genital herpes nedir?
Genital herpes herpes simpleks virüsü tip 1 (HSV-1) ve tip 2 (HSV-2)nin neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. HSV1 genellikle ağız ve ağız çevresinde uçuğa neden olan virüsdür. Daha çok HSV2 olmak üzere her iki tip HSV de genital herpes nedeni olabilir.
Genital herpes ne kadar yaygındır?
Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 776.000 kişi yeni herpes enfeksiyonuna yakalanmaktadır. Ülke çapında, 14-49 yaş arası kişilerin % 16 sında HSV-2 enfeksiyonu vardır. Türkiye’de ise 2006 yılında yapılan bir araştırmada cinsel yönden aktif erişkinlerde HSV2 antikorlarının sıklığı 4.8 ve HSV1 in ise % 85.3 olarak bulunmuştur. Bu oranlar kan vericilerinde HSV1 için % 96, HSV2 için % 5,5 ,hamile kadınlarda HSV1 için % 98, HSV2 için % 5 , genital siğili olan hastalarda HSV1 için % 93,6, HSV2 için % 17,3 , otel personellerinde HSV1 için % 97,3, HSV2 için % 8,3 ve seks işçilerinde HSV1 için % 99, HSV2 için % 60 olarak değişmektedir.
Son yıllarda HSV1 in genital herpes oluşturma oranında artış görülmektedir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür.
Genital Herpes Nasıl Bulaşır?
Enfeksiyon herpes lezyonları, mukozal yüzeyler, cinsel organ salgıları veya ağız salgıları ile temas yoluyla bulaşır. Genital herpes hastası biriyle anal, oral veya vajinal cinsel ilişki bulaşmaya sebep olur. HSV1 ve HSV2 kişilerin yaralarında bulunabileceği gibi aynı zamanda normal görünen deri bölgelerinde de bulunabilir. Asemptomatik hastalardan da bulaşma olabileceği unutulmamalıdır.Bu nedenle partneriniz belirti göstermese de bulaştırıcı olabilir.
Genital herpes belirtileri nelerdir?
HSV-1 ve HSV-2 ile enfekte çoğu kişide belirti görülmez,veya görmezden gelinir ya da çok hafif belirtileri vardır ve başka hastalıklarla karıştırılır. Enfekte bireylerin yaklaşık % 81.1’i genital herpesi olduğundan habersizdir.Eğer belirti vermişse:
Genital bölge ve çevresinde,anüs çevresinde veya ağız çevresinde bir veya daha fazla ağrılı kabarcıklar görülebilir.
Enfeksiyona maruz kaldıktan sonra ortalama kuluçka süresi 4 gündür (2-12 gün aralığında) Kabarcıkların açılarak yerlerinde oluşan ağrılı ülserlerin iyileşmesi ise iki ila dört hafta sürebilir.
Genital Herpesin klinik belirtileri hastalığın ilk kez alınması veya tekrarlaması ile farklılık gösterir. Belirtiler ilk defa ortaya çıktığında herpes lezyonlarının süresi daha uzundur ve ateş, vücut ağrıları,baş ağrısı, şişmiş lenf düğümleri gibi sistemik belirtiler ortaya çıkabilir.
Genital herpeste tekrarlayan ataklar özellikle hastalığın ilk yılında yaygındır. Hastaların yaklaşık yarısında nüks oluşmadan önceki birkaç saat içinde bacaklarda ve kalçada karıncalanma ve gerilme tarzı ağrılarla karakterize prodromal dönem görülmekte ve hasta nüksün oluşacağını anlayabilmektedir. Ataklarda belirtiler ilk hastalık oluştuğundaki belirtilerden daha hafif ve kısa sürer. İnfeksiyon vücutta kalıcı olarak dursa da yıllar geçtikçe atakların sıklığı da azalmaktadır. Nüks genital HSV-1 enfeksiyonlarında genital HSV-2 enfeksiyonundan daha seyrek görülür.
Genital herpes komplikasyonları nelerdir?
Genital herpes, örneğin HIV ( AIDS )ile de enfekte olan bağışıklık sistemleri bastırılmış yetişkinlerde ciddi ve kalıcı olabilecek ağrılı genital ülserlere neden olur. Hem HSV-1 hem de HSV-2 körlük, ensefalit (beyin iltihabı) ve aseptik menenjit gibi nadir fakat ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Enfeksiyonun seyri sırasında kalça, kasık, uyluk, parmak ve gözlerde ekstragenital lezyonlar ortaya çıkabilir. Genital herpesi olan kişilerde genel sağlıkları, cinsel yaşam ve ilişkileri nasıl etkileyeceği konusunda kaygılar oluşabilir. Hastalığından utanma, yakınlarına bulaştırma korkusu ilişkilerini etkileyebilir.
Hamile kadınlar ve doğmamış çocukları için de potansiyel komplikasyonları vardır.
Genital herpes hamile bir kadın ve bebeği nasıl etkiler?
Sağlık personeli tarafından bütün hamile kadınlarda genital herpes öyküsü araştırılmalıdır. Herpes enfeksiyonu anneden potansiyel olarak ölümcül olabilecek bir enfeksiyonun (neonatal herpes) çocuğa aktarılmasına neden olabilir. Ayrıca genital herpes erken doğum veya düşüğe de neden olabilir. Gebelik sırasında oluşan ilk atak ile tekrarlayan ataklar arasında perinatal bulaşma riski yüksektir. Bu nedenle hamilelik esnasında herpes ataklarını önlemek önemlidir. Üçüncü trimestrde cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Genital herpesli bir kadına tekrarlayan atak riskini azaltmak için 36. gebelik haftasından itibaren antiviral ilaç önerilebilir. Hamile kadınlarda rutin HSV taraması tavsiye edilmez. Ancak, gebelik başlangıcında, tüm kadınlarda prodromal semptomlar ya da herpes lezyonlarının varlığını değerlendirmek için dikkatli bir inceleme ve sorgulama yapılmalıdır. Herpes belirtileri varsa, bebeğe HSV bulaşmasını önlemek için sezaryen tavsiye edilebilir.
Genital Herpes Tanısı Nasıl Konur?
Genital herpes için birçok tanısal test mevcuttur. Doğrudan (veya virolojik) testler viral antijen veya viral nükleik asiti algılarlar. Viral kültür, şu anda genital herpes teşhisi için referans standarttır. HSV kültüründe yaradan bir numune alınır ve viral büyüme görülürse özel bir hücre boyama yöntemiyle HSV-1 ve HSV-2 enfeksiyonu ayırt edilebilir. Viral DNA veya RNA için yapılan PCR gibi nükleik asit amplifikasyon teknikleri daha hızlı ve doğru sonuçlar verir.
Ayrıca herpes virüsüne karşı antikorları tespit eden birçok dolaylı (veya serolojik) kan testi vardır. Bu amaçla kullanılan çeşitli ELISA bazlı serolojik testler vardır.
Genital Herpesin tedavisi var mı?
Herpesin bilnen bir tedavisi yoktur. Kullanılacak antiviral ilaçlar atakların sayısını ve şiddetini azaltabilir. Buna ek olarak antiviral ilaçlarla yapılan günlük baskılama tedavisi, partnerler arasında bulaşma riskini de azaltabilir.
Yapılan birkaç klinik deneyde, genital herpes enfeksiyonuna karşı aşılar test edilmiştir, ancak genital herpes enfeksiyonuna karşı koruyucu olan ve ticari olarak temin edilebilir herhangi bir aşı şu anda mevcut değildir. Deneme aşamasındaki bir aşı sadece HSV-2 ile enfekte olmuş kadınlarda etkili olacak gibi görünmektedir.
Genital Herpes nasıl önlenebilir?
Lateks kondomların doğru ve sürekli kullanılışı genital herpes riskini azaltabilir. Fakat kondom ile kaplanmayan alanlarda genital herpes görülebilir.
Genital herpesten korunmanın en güvenilir yolu cinsel ilişkiden kaçınmak ya da infekte olmadığı bilinen bir partnerle tek eşli bir ilişki yaşamaktır.
Genital herpesi olan kişiler yaralar veya herpesin diğer belirtileri mevcut olduğu dönemlerde başkalarıyla ilişkiye girmekten kaçınmalıdır. Genital herpesli bir insanın belirtileri olmasa da bulaştırıcı olabileceğini unutmamak gerekir.
Yararlanılan Kaynaklar:
http://www.cdc.gov/std/herpes/stdfact-herpes-detailed.htm
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17062037 (Seroprevalence of herpes simplex virus type 1 and type 2 in Turkey.)
