Deri yaşlanmasında içsel ve dışsal olmak üzere iki ana faktör büyük rol oynuyor. İçsel süreci kişinin genetik yapısı oluştururken, dışsal sebep olarak da; güneş ışınları, sigara, aşırı alkol kullanımı ve yetersiz beslenme gösteriliyor.
Memorial Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Ayfer Bankaoğlu, erken yaşlanmanın nedenlerinin başında, yüzde 80’lik oranla UV, yani güneş ışınlarının zararlı etkilerinin geldiğini söyledi. Uzm. Dr. Bankaoğlu, güneş ışınlarının direkt ve etkili geldiği yaz mevsiminde güneşten kaçınılması veya güneşle sınırlı temasta bulunulmasını önerdi.
– Güneş ışınları hangi özellikleri nedeniyle deri yaşlanmasına neden oluyor?
Güneş ışınlarında zararlı etkilere neden olan Ultraviyole (UV) ışınları, deri yaşlanmasının yanında deri kanserinin ve deride ‘hiperpigmentasyon’ dediğimiz düzensiz lekelerin oluşmasına da yol açıyor.
– Güneş ışınlarına bağlı yaşlanma ciltte ne gibi değişikliklere sebep olur?
Daha çok güneşe maruz kalan yüz, göğüs ve kollarda; kırışıklıklar, çiller, güneş lekeleri olarak bilinen yıldız şeklinde kahverengi lekeler, bacak ve kollarda ufak beyaz lekeler, deride solukluk, kuruluk, tahriş ve esneklik kaybı, deri esnekliğinde artma, gevşeklik, kılcal damarlarda çatlama gibi değişiklikler meydana gelir. Ultraviyole radyasyon, deri yaşlanmasının yanında deri kanserleri ve deride hiperpigmentasyon denilen düzensiz lekelerin oluşmasına sebep olur.
– Deri kanserlerinin görülme sıklığı sıcak havalarda artıyor mu?
2000 yılında yayınlanmış tıbbi bir araştırma sonucu, güneş ışığından tam olarak korunmuş çocuklarda ve gençlerde deri kanserlerinin oranı % 98 oranında azaldığını göstermektedir. Güneşlenmenin son 50 yılda artması, deri kanserlerinin görülme sıklığını da artırmaktadır. Özellikle ışık gören bölgelerde sert, kızarık, üzeri damarlı bir yapıda olan yaralar, koparıldıkça tekrarlayan kabuklanmalar, birden koyulaşan (siyahlaşan) benler, kenarları düzensizleşen, hızla büyüyen, etrafında beyaz renkli hale oluşan, renk değişiklikleri gelişen benler deri kanserlerinin belirtileridir.
– Güneşin zararlı etkilerinden korunmak için neler yapılmalı?
Güneşten korunmada günlük güneş koruyucu kremlerin kullanılması sabah kahvaltısı yapmak kadar önemlidir. Güneşten koruyucu, en az 50 faktör olan kremler sürülerek güneşe çıkılmalıdır. Yüzü ve vücudu kaplayacak şekilde sürülmesi gereken kremlerin denize girip çıkıldıkça etkisini kaybedebileceği düşünülmeli ve buna uygun olarak günde birkaç kez yenilenmelidir. Ayrıca dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da, kremlerin ne zaman sürüldüğüdür. Koruyucu kremler cilde güneşe çıkmadan en az yarım saat önce sürülmelidir.
Ancak bu koruma faktörlerini kullanmak bizlere yine de tüm gün ve özellikle güneş ışınlarının daha dik geldiği ve daha zararlı olduğu öğlen saatlerinde güneşte uzun süreli kalma hakkını vermez. Koruyucu kremlerin yanı sıra şapka ve güneş gözlüğü kullanmak, gölgede ve 11.00- 15.00 saatleri dışında güneşlenmek daha sağlıklıdır.
– Yazın cilt sağlığı için nelere dikkat edilmeli?
Açık renkli ve koruyucu tarzda giyinilmeli
Güneş gözlüğü kullanılmalı
Geniş kenarlıklı şapkalar kullanılmalı
UV ışınlarının en yoğun olduğu 11:00 – 13:00 saatleri arasında gölgede kalmaya özen gösterilmeli
Güneşe çıkmadan yarım saat önce güneş koruyucu krem sürülmeli
6 aydan küçük bebekler uzun süre güneşte bekletilmemeli. Güneşten korunmaya erken çocukluk yaşlarında başlanılmalı.
Deri kanserinin riskini azaltmanın ve deri yaşlanmasını önlemenin en doğru yolu bilinçli güneşlenmektir.
