Bazal Hücreli Karsinomlar epidermisin ( cildin en dış tabakası) en derin tabakası olan bazal hücrelerinde oluşan anormal kontrolsuz büyüme veya lezyonlardır. Bazal hücreli karsinom genellikle açık yaralar, kırmızı lekeler, pembe oluşumlar ,parlak yüzeyli yumrular veya yara izleri olarak görülebilirler. Genellikle uzun süreli veya yoğun UV ışınlarına maruz kalma bazal hücreli karsinom nedenidir. Eğer tedavi edilmezlerse ve büyürlerse bulundukları yerdeki dokularda hasara neden olabilirler ancak neredeyse hiçbir zaman metastaz( yayılım) yapmazlar. Sadece son derece nadir durumlarda vücudun diğer bölümlerine yayılabilir ve hayatı tehdit edici olabilir.
Bazal hücreli karsinomlar tüm kanser tipleri içinde en sık rastlanılanlarıdır. Yeni tanısı konmuş her 3 kanserden biri cilt kanseridir ve cilt kanserlerinin de büyük çoğunluğu bazal hücreli karsinomlardır.
Belirtileri:
Aşağıdaki belirtilerden 2 veya daha fazlası bazal hücreli karsinomlarda görülmektedir. Bunlara ek olarak, sedef ve egzama gibi cilt hastalıklarını çağrıştırır.Kesin tanıyı ancak konunun uzmanı bir hekim koyabilir.Eğer cildinizde bazı endişe verici değişimler gözlemliyorsanız derhal doktorunuza danışın.
-Kanamalı açık yaralar veya kabuklanıp birkaç haftada iyileşen ve sonra tekrar açılıp kanayan kalıcı iyileşmeyen yaralar bazal hücreli kanserlerin en erken belirtisidir.
-Yüz, göğüs, omuz, kollar ve bacaklarda görülen kızarmış yama şeklinde veya irrite olmuş cilt görünümünde oluşumlar. bazen bu yama şeklindeki lezyonlar kabuklanabilir ve kaşıntılı olabilir. Ancak diğer zamanlarda başka rahatsızlık vermezler.
-Genellikle inci gibi veya yarı saydam, pembemsi , kırmızı veya beyaz parlak bir yumru veya nodül şeklinde görülebilir.Koyu renk saçlı kişilerde ise siyah veya kahverengi olabilir, ve benlerle karışabilir.
-Çevresi kabarık, ortası çökük ve kabuklanmış pembe bir oluşum şeklinde görülebilir. Büyümesi yavaştır ve yüzeyinde kılcal kan damarları görülebilir.
-Cildin parlak ve gergin olduğu, kenarları çok belirgin olmayan, beyaz, sarı veya mumsu yapıda bir oluşum şeklinde görülebilir.
Resim Kaynağı: https://visualsonline.cancer.gov/details.cfm?imageid=9237
Bazal Hücreli Karsinom Nedenleri Nelerdir?
Derinin bazal hücrelerinin bir DNA’sında bir mutasyon geliştiğinde bazal hücreli karsinom oluşur.Bazal hücreler, derinin en dış tabakası oalan epidermisin en alt kısmında bulunur ve yeni cilt hücrelerini üretirler. Bazal hücrelerde üretilen yeni cilt hücreleri yaşlı cilt hücrelerini derinin dış yüzeyine doğru iterler ve bu eski hücreler ölürler ve dökülürler.Yeni cilt hücrelerinin yapım süreci ,bazal hücrelerin DNA sı tarafından kontrol edilir. DNA’daki bir mutasyon normal şartlarda yaşlanıp ölmesi ve dökülmesi gereken cilt hücrelerinin büyümesinin devamına neden olur ve ortaya çıkan anormal hücreler, kanser oluşturur.
Ultraviyole ışık ve diğer nedenler
Basal hücrelerdeki DNA hasarının aşırı güneş ışığı ve ticari bronzlaşma lambaları veya solaryumda bulunan ultraviyole ( UV) radyasyon sonucu olduğu düşünülmektedir.
Hemen hemen tüm Bazal Hücreli karsinomlar özellikle yüz, kulaklar, boyun, kafa derisi, omuz gibi aşırı güneşe maruz kalan vücut bölgelerinde oluşur. Nadir durumlarda, tümörler güneş almayan alanlarda da gelişebilir.Bazen, arsenikle temas, radyasyona maruz kalma,PUVA tedavisi, iyileşmeyen açık yaralar, kronik iltihaplı cilt hastalıkları, yanık komplikasyonları, yara izleri, enfeksiyonlar, aşılar, hatta dövmeler bazal hücreli karsinom oluşumuna neden olabilen faktörlerdir.
Resim kaynağı: https://visualsonline.cancer.gov/details.cfm?imageid=9234
Kimlerde daha sık görülür?
Güneşe maruz kalan herkeste gelişebilir. Ancak yüksek risk altında olanlar açık renk tenli, sarışın veya kızıl saçlı, mavi yeşil gözlü kişilerdir.Aşırı güneşli iklimde veya yüksek yerlerde yaşayanlarda ultraviyole ışınlarına maruziyet daha fazla olduğu için risk artmaktadır. Özellikle 18 yaş öncesi alınan yoğun güneş ışığı, sulanmalı güneş yanıkları ileride riski arttırmaktadır. Yaş ilerledikçe görülme oranı artar. Çocuklarda çok nadiren görülür. Erkeklerde kadınlardan çok daha sık görülür.
Tanı:
Doktor muayenesi ile bazal hücreli karsinom şüphesi varsa biyopsi ile tanı teyid edilir. Lokal anestezi altında çıkarılan doku parçası mikroskopta incelenir ve eğer bazal hücreli karsinom tanısı konursa uygun tedavi düzenlenir.
Resim kaynağı: https://visualsonline.cancer.gov/details.cfm?imageid=9236
Tedavi:
MOHS Mikrografik cerrahisi:
Lokal anestezi ile hekim kanserli cilt dokusunu çok ince bir tabaka halinde kaldırır. Katman hemen bir mikroskop altında kontrol edilir . Kanserli hücreler görülmeye devam ediyorsa ince bir katman daha kaldırılır ve bu işlem mikroskopta sağlıklı doku görülesiye kadar devam eder. Bu teknikle sağlıklı dokuya en az miktarda zarar verilir ve başarı oranı yaklaşık olarak yüzde 98 ve daha üzerindedir. Genellikle sıksık nükseden, gözler, burun , dudak ve kulak gibi kritik alanlardaki tümörler için kullanılır . İşlemden sonra yara iyileşmesi doğal seyrine bırakılabilir veya plastik cerrahi yöntemlerle yeniden yapılandırılabilir .
Eksizyonel cerrahi:
Lokal anestezi altında kanserli dokunun çevresinde bir güvenlik bölgesi ile birlikte cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Daha sonra dikiş atılarak yara kapatılır ve çıkarılan doku incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir. Başarı oranı % 90 civarındadır.
Küretaj ve Elektrokoterizasyon:
Lokal anestezi altında kanserli bölge bir küretle kazınır ve elektrokoter ile kanamalı bölgeler yakılır. Agressif kanserlerde ve riskli bölgelerde yararlı değildir.
Radyasyon:
Kanserli dokuya direkt olarak uygulanan radyoterapi ile anestezi ve cerrahi işleme gerek kalmadan yapılan tedavidir. Birkaç hafta boyunca haftada birkaç kez uygulama gerektirir. Riskli bölgelerde ve cerrahi işlemleri kaldıramıyacak yaşlı ve sağlık durumu bozuk kişilerde uygulanır. başarı oranı % 90 civarındadır.
Kriyoterapi
Kanserli doku cerrahi veya anesteziye gerek kalmadan sıvı nitrojen ile dondurularak yok edilir. Oluşan kabuklanma genellikle bir hafta içinde düşer. Kriyoterapi yaygın tümörler, kanama bozuklukları veya anesteziye intoleransı olan hastalar için tercih edilen tedavi yöntemidir. Bu yöntem, bugün daha az yaygın olarak kullanılmaktadır ve yüzde 85-90 başarı oranı vardır .
Fotodinamik terapi( PDT )
Hastada birden fazla bazal hücreli karsinom olduğunda PDT yararlı olabilir .İki aşamalı bir işlemdir. ilk aşamada kanserli hücrelere topikal 5-aminolevulinik asit (5 – ALA) gibi ışığa duyarlı bir madde uygulanır.Ertesi gün kanserli hücreler özel bir ışık ile öldürülür. Normal dokulara çok az zarar verir . Yüzeysel ve nodüler bazal hücreli karsinomlarda onaylanmıştır. Başarı oranları 70 ila yüzde 90 arasında değişir. Hastalar tedavi sonrası 48 saat boyunca güneş ışığından uzak durmalıdır .
Lazer Cerrahi
Çok olumlu sonuçlar vermez.Diğer tedaviler başarısız olduğunda ikincil tedavi olarak uygulanabilir.
Lokal ilaçlar
Çok yüzeyel bazal hücreli kanserlerde İmiquimod veya 5 – fluorourasil (5 – FU ) gibi lokal krem veya merhemler kullanılabilir. Başarı oranları %80-90 arasındadır. Tedavi 3-6 hafta sürer.
İlerlemiş Bazal Hücreli Karsinomlarda yeni Tedavi:
İlerlemiş ve metastaz yapmış nadir bazal hücreli karsinomlarda vismodegib etken maddeli ilaç 2012 yılında FDA tarafından onaylanmıştır. cerrahi veya radyoterapi uygulanamayan bazal hücreli karsinomlarda uygulanan ağız yoluyla alınan bir ilaçtır. Vismodegib bazal hücreli karsinomun büyümesini sağlayan sinyalleri bloke eder.
KAYNAKLAR:
- http://www.skincancer.org/skin-cancer-information/basal-cell-carcinoma/bcc-causes-and-risk-factors
- http://www.webmd.com/melanoma-skin-cancer/basal-cell-carcinoma
- http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/basal-cell-carcinoma/basics/definition/con-20028996
- http://www.aad.org/dermatology-a-to-z/diseases-and-treatments/a—d/basal-cell-carcinoma/signs-symptoms
- http://emedicine.medscape.com/article/276624-overview
