Yaz ayları yaklaşıyor. Uzun süren bir kış mevsiminden sonra güneşin parlak yüzünü görmek hepimizi mutlu ediyor. Ancak dikkatli olmak gerek çünkü çocuk ve güneş bir araya gelince bazen bu mutluluk yerini üzüntüye bırakabilir.
Güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına aşırı maruz kalma nedeniyle kendini cilt kızarması olarak gösteren güneş yanıkları geçici bir cilt sorunu olarak algılansa da aslında cildimizde uzun süreli hasara neden olabilir.Özellikle çocuklar büyük risk altındadır.
Çocukluk ve ergenlik döneminde bir veya daha fazla kez su toplamalı güneş yanığına maruz kalanlarda daha ileriki yaşamlarında melanom gelişme olasılığı 2 kat artmaktadır. Ayrıca hayatının herhangi bir döneminde beş kezden fazla güneş yanığına maruz kalmış kişilerde melanom gelişme olasılığı yine 2 kat artmaktadır. Melanomlar kısa süreli ve şiddetli güneş maruziyetleri ile ortaya çıkarken en yaygın iki melanom dışı deri kanseri, bazal hücreli karsinom (BHK ) ve skuamöz hücreli karsinom ( SCC ) ,uzun yıllar doğrudan güneşe maruz kalma ile ilişkilidir. Güneş yanıkları ile ilgili bu önemli bilgileri verdikten sonra bebek ve çocuklarda güneş yanıklarının etkilerine değinelim:
Bebeğinizin cidi yumuşak , hassas ve savunmasızdır . Kolayca tahriş olabilir. Bebek ve çocukların cildi erişkin cildine kıyasla daha hızlı iyileşir ancak yine erişkinlere kıyasla yaralanmalara ve güneşin etkilerine karşı daha savunmasızdır. Altı aylıktan küçük bebekler güneşe maruz kalmamalıdır. Altı aydan büyük bebekleri ise mutlaka güneşten korumalı ve gözlerini korumak için UV – bloke edici güneş gözlüğü takmalısınız .
Güneş yanığı belirtileri:
15 dakika bile güneşe maruz kalmak güneş yanığına neden olabilir , fakat kızarıklık ve rahatsızlık bir kaç saat fark edilmeyebilir. Belirtiler genellikle 6-12 saatte ortaya çıkar, 24 saatte en şiddetli düzeye ulaşır.
Hafif güneş yanığı (1. derece yanık) belirtileri:
• Deride kızarıklık ve sıcaklık
• Ağrı
• Kaşıntı
genellikle 2-5 gün içinde iyileşir .
Ağır güneş yanığı ( 2. derece yanık)belirtileri:
• Deride kızarıklık ve içi su dolu kabarcık
• Ağrı ve karıncalanma
• Şişlik
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Ateş ve titreme
• Baş dönmesi
birkaç hafta sürebilir .
Güneş üçüncü derece yanığa neden olmaz.
Yanıktan birkaç gün sonra ise cilt soyulmaya başlayabilir. Soyulma doğal bir iyileşme sürecidir.
Eğer çocuğunuzda güneş yanığı oluştu ise :
• Bir yaşından küçük bebeklerde güneş yanığı göründüğünden daha ciddi olabilir ve acil olarak tedavi edilmelidir . Hemen doktorunuzu arayın .
• Bir yaşından küçük bebeklerde 38.3 C üzerinde ateş, şiddetli ağrı , içi su dolu kabarcık , uyuşukluk varsa doktorunuzu arayın .
• Güneş yanığı susuzluğa (dehidratasyon) sebep olabilir . Özellikle idrar çıkışında bir azalma hissederseniz vücudun kaybettiği sıvıyı yerine koymak için yaşına göre anne sütü,su ya da meyve suyu verin .
• Çocuğunuzun ateşi 38.3 C üzerinde ise asetominofen verin. Çocuğunuza aspirin vermeyin.
• Soğuk su ile ıslatılmış ve suyu sıkılmış temiz, yumuşak bir bezi günde birkaç kez 10-15 dakika boyunca güneşten yanmış alan üzerine yerleştirin . Ilık suyla yapılacak banyo da cildi ferahlatabilir.
• Hafif nemlendirici losyon (alkolsüz) kullanmak iyi gelebilir ancak losyonla cildi ovmayın, cilt dokunulduğunda ağrılı ise , losyon kullanmayın.
• Bebeğinizin doktoru önermedikçe herhangi bir ilaçlı krem ( hidrokortizon , benzocain li kremler vs) sürmeyin.
• Yanık tamamen iyileşene kadar çocuğunuzu güneşten uzak tutun . Güneş yanığı olan çocukta ikinci bir güneş yanığı çok daha kolay oluşur.
• Cildi soğutmak için alkol sürmeyin .
• Çocuğunuza yanık cildi tahriş etmeyecek bol ve yumuşak giysiler giydirin.
• Çocuğunuzun cildi üzerine vazelin gibi petrol bazlı ürünler sürmeyin. Bu tür ürünler cildin soğumasını ve teri önleyerek yanığı daha kötü yapabilir.
• İlk yardım spreyleri veya benzokain içeren merhem kullanmayın . Benzokain cildi tahriş eder veya alerjik reaksiyona neden olabilir.
• Çocuğunuzun cildinde herhangi bir kabarcık varsa patlatmayın.İçi su dolu kabarcıklar çocuğunuzun cildini korur onları patlatmak enfeksiyona yol açabilir .Eğer patladıysa , bir antibiyotik merhem ve bir yapışmaz yara pansuman uygulayın .
Güneş Yanıklarını Önleme:
• Altı aylıktan küçük bebekler doğrudan güneş ışığından uzak tutulmalıdır .
• Hava bulutlu bile olsa saat 10:00-16:00 arasında çocukların güneş maruziyetini en aza indirin.
• Çocuklarınıza açık hava etkinliklerinde uzun kollu, uzun pantolonlu hafif ve pamuklu koruyucu giysiler , güneş gözlüğü ve şapka giydirin .
• Her zaman zararlı ultraviyole ışınlarını engellemek için bir güneş kremi kullanın . En az SPF 15 güneşten koruma faktörlü ve çocuklar için yapılmış bir güneş koruyucu seçin . (Etiketi kontrol edin )Dışarıya çıkmadan 15 ila 30 dakika önce güneş koruyucuyu uygulayın. Hiçbir güneş kremi suya daynıklı değildir ve bu nedenle çocuğunuz suda çok fazla zaman harcıyor veya çok terliyorsa her iki saatte bir güneş koruyucunuzu yenileyin.Şişe üzerindeki talimatlara uyun .
KAYNAKLAR:
http://www.skincancer.org/prevention/sunburn/treating-sunburn-in-children
http://www.babycenter.com/0_sunburn_68413.bc?page=1
http://kidshealth.org/parent/firstaid_safe/sheets/sunburn_sheet.html
http://www.seattlechildrens.org/medical-conditions/symptom-index/sunburn/
