Mikrodalgalar günlük yaşamımızın bir çok alanında yer almaktadır. Örneğin araba kullanırken korkumuz olan polis hız ölçme radarları, telefon ve televizyon haberleşmesi, kas tedavisi, kontraplak temizliği gibi. Tüketici tarafından mikrodalgaların en çok bilinen kulanım yolu “mikrodalga fırınlar” (MDF) dır.
İlk MD fırınlar evlerde 1950 yılında kulanılmaya başlamış olup bugün USA’de yaklaşık olarak 80 milyon MD fırın olduğu tahmin edilmektedir. Bu sayının yüzde ellisi ise son 5 yıla ait satışlara aittir.
Mikrodalga nedir?
Mikrodalga bir elektromagnetik radyasyondur. Tüm elektrikli araçlar örneğin motorlar, elektrikli ısıtıcılar mikrodalga yayarlar. Elektromagnetik spekturumun televizyon frekansları ile radyo frekansları arasında yer alır. Mikrodalga fırınlarının frekansları 950 MegaHertz (MHz) ile 2450 MegaHertz (MHz) arasındadır.
Mikrodalga nasıl pişirir?
Pişirme sürecinden önce mikrodalgaların üç özelliğini ifade etmek gereklidir.
Mikrodalgalar;
1. Metalden yansırlar,
2. Cam, kağıt, plastik ve benzeri maddelerden geçerler,
3. Besinler tarafından absorbe edilirler.
Mikrodalga ile pişirme geleneksel pişirme yöntemlerinden hem daha hızlıdır hem de pişirme sürecinde yalnızca besin pişer fırın ve ortam ısınmaz.
Mikrodalga fırın içindeki magnetron adı verilen vakum tüpünden üretilir. Magnetron 60 HZ’lik elekrik enerjisini mikrodalgaya dönüştürür.
Mikrodalgalar besin içindeki su moloküllerini titreştirerek ısıtır ve açığa çıkan ısı ile besinler pişer. Bu nedenle içinde daha çok su molekülü taşıyan besinler daha hızlı pişer.
Mikrodalga enerjisi besin içinde ısıya dönüştüğü için besin içinde bir radyasyon oluşması veya bir radyasyon bulaşması söz konusu değildir.
Mikrodalga fırınların üretimi için bir standart var mıdır?
1971 yılında USA’de Food and Drug Administration (FDA) mikrodalga fırınların sızıntı radyasyonları için bir limit değer açıkladı. FDA’ya göre bu limit mikrodalga fırının yüzeyinden 2 inch’lik (1 inch=2,54 cm) mesafede 5 miliwatt/cm2 dir. Bu FDA limiti, mikrodalgaların insan için zararlı olan limitinin altında tesis edilmiştir.
Ayrıca FDA, mikrodalga fırının kapağı açıldığında mikrodalga üretimini otomatik olarak kesen bir birinden bağımsız iki kilit sisteminin bulunmasını şart koşmuştur.
Ek olarak USA’de tüm mikrodalga fırınlarını elektrik istemleri Underwrites Laboratories (UL Standart 923) tarafından test edilmektedir.
Kanada ve diğer ülkeler kendi ulusal mikrodalga standartlarını oluşturmuşlardır.
Mikrodalga fırınların sağlık tehlikeleri nelerdir?
Yapılan aratırmalar mikrodalgalarına aşırı maruziyetin yanıklara neden olduğu, sperm hücrelerini öldürdüğü kalıcı sterilite sağladığı bilinmektedir. Özellikle gözlerin mikrodalgalara maruziyeti katarakt’ta neden olmaktadır. Ancak mikrodalga fırın kullanımına bağlı kazalar veya olumsuz sağlık sonuçları kayıtlara geçmediği bildirilmektedir. Genellikle kayda geçen kazalar mikrodalga fırından aşırı sıcak besinleri alırken yanmalar ve fırın içinden çıkan sıcak buharlara temas sonucu meydana gelmektedir.
Peacemaker taşıyanların mikrodalga fırınlardan etkilendiği ifade edilmiştir. Sonuçta bu etkilenmenin diğer elektronik cihazlar ile etkileşme ölçüsünde olduğu saptanmıştır. Yeni bir gelişme olarak, son zamanlarda üretilen peacemaker’lara ek koruma takılarak bu etkileşimler en aza indirilmiştir.
Ancak, peacemaker kullanan hastalar mikrodalga veya diğer radyo dalgaları üreten elektronik cihazlarla çalışmadan önce doktorlarına danışmalıdır.
Güvenli bir kullanım için ne gerekmektedir?
En önemlisi mikrodalga fırınlardan bir kaçağın olup olmadığının test edilmesidir.
Güvenli kullanım için aşağıdaki noktalara uyulması önerilmektedir;
1. Üretici uyarıları eksiksiz yerine getirilmelidir.
2. Fırının çalıştırılmadan önce kapağının kapalı olduğu kontrol edilmelidir.
3. Fırın boş iken çalıştırılmamalıdır.
4. Fırının içini sık sık temizlenmelidir.
5. Tamir sırasında fırının elektrik bağlantısı kesilmelidir.
6. Kapak kilitleri kısa devre yapılmamalıdır.
7. Çocukların fırını kullanmasına izin verilmemelidir.
8. Fırın çalışırken yüzünüzü fırın kapağına yaklaştırmayınız.
9. Fırınlar yetkili teknik elemanlar tarafından tamir edilmelidir.
10. Herhangi bir endişeli durum oluştuğunda fırınlara kaçak testi yaptırılmalıdır.
Bazı pratik bilgileri eklemekte yarar var:
Kalın kabuklu besinler piştikten sonra içlerinde sıkışmış buhar kalır ve kabuk çatladığı zaman sıcak buhar dışarı fışkırır. Bu nedenle kazalar olabilir.
Mikrodalga fırında kabuklu yumurta pişirmeyiniz patlayabilir.
Metal kap kulanmayınız.
Paketlerin ağız kısmındaki metal telelleri çıkarınız. Yangına neden olabilir.
