Erken çocukluk dönemi boyunca zeka gelişimi temelde çocuğun farklı öğrenme deneyimleri ile karşılaşmasına bağlıdır. Bebeklere sağlanacak öğrenme deneyimi onlara farklı görüntüler, sesler, dokular, nesneler ve hareketler sunmakla ilgilidir. Bebeğinize en iyi öğrenme deneyimini onunla birebir etkileşim içinde oyun oynayarak sağlayabilirsiniz. Ancak oyun oynamayı bebeğe onlarca oyuncak sunmak olarak değerlendirmemelisiniz. Bebeğinizle oyuncaklar aracılığıyla oyun oynayacaksanız tek bir zamanda tek bir oyuncak tanıştırmaya özen gösterin. Bebeğin kısıtlı dikkat kapasitesini göz önünde bulunduran bu yaklaşım bebeğinizin daha etkin bir öğrenme deneyimini yaşamasını sağlar.
Bebeklerin etraflarındaki dünyayı keşfetme konusunda yaradılıştan gelen bir motivasyonu vardır ve yaptığınız her şey aslında onu uyarır. Onunla konuştuğunuzda sesiniz, ışık, renkler ve hareketler, yatak odasındaki avize, odaya giren güneş ışığı ya da rüzgar, markete gittiğinizde raflarda gördüğü objeler hepsi bebeğinizin zeka gelişimine katkı sağlar.
Yine de birebir, yüz yüze oyun bebeğinizin zeka gelişimini desteklemek için çok önemlidir ve günlük aktivitelerin bir parçası olmalıdır. Bazılarımız bebekler yürümeye ve konuşmaya başlamadan önce bebekle gerçek bir diyalog kurulamayacağını düşünür. Oysaki yaşamın ilk 6 ayı, bir çocuğun hayatındaki en sosyalleşmeye açık olduğu zamanlardan biridir. İlk aylarda, bebekler oyuncaklardan çok yüzlerle ilgilidirler ve 3 aylıktan itibaren sesleri, kelimeleri, yüz ifadelerini ve çeşitli hareketleri kullanarak bebeğinizle harika karşılıklı konuşmalar yapabilirsiniz. Maalesef ki ebeveynlerin çoğu ilk yılda yüz yüze etkileşim kurma fırsatını kaçırır. Böylece bebek erken dönemde beyin gelişimi için gerekli olan bu önemli deneyimden mahrum kalır. Bebeğiniz onunla neşe içinde etkileşime geçmenizden ve onunla konuşmanızdan bir oyuncakla tek başına oynamaktan çok daha fazla keyif alır.
Bebeklerle iletişim kurmak:
Bebeklerle iletişim kurmak yetişkin iletişiminden daha farklıdır. Bebeğinizin tamamen uyanık olduğu ve aç olmadığı bir zaman seçin. Göz teması kurun ve bebeğinize kendi tepkisini verebilmesi için zaman tanıyın. Bebeğinizin verdiği ipuçlarına açık olun. Bebeğiniz iletişimi oldukça uyarıcı bulacaktır ve pek çok araya ihtiyaç duyacaktır. Tüm bebekler zaman zaman uzağa bakmaya ihtiyaç duyarlar, hazır olduklarında yeniden size döneceklerdir.
Araştırmalara göre bazı ebeveynler ‘araya ihtiyacım var’ ipucunu okuyamazlar ve bebeklerini etkileşimde kalmaya zorlarlar. Bu durumda bebekler kafasını sağa sola çevirerek kurtulmaya çalışır ve sonunda hareketsiz kalarak ve boşluğa bakarak kontağı tamamen keser. Bu bebeğin zeka gelişimini desteklemekten çok bebeği sıkıntıya sokar o nedenle birebir etkileşimde bebeklerin verdiği ipuçlarını iyi takip etmek, bebeğe zaman tanıyarak etkileşim kurmak gerekir.
Bebeklerle oyun oynama stili ve sunulacak oyuncaklar konusunda pek çok detaya dikkat edilmesi gerekir. Anne-babaların bebekleriyle oynayabilecekleri zeka gelişimini destekleyici oyunlar hakkında bir uzmandan destek almaları faydalı olur.
Sinem Olcay
Uzman Psikolog (Aile ve Çocuk Gelişimi)
