Rotavirüs gastroenterite (bağırsak enfeksiyonu), ishal ve kusmaya neden olan bulaşıcı bir virüstür. 5 yaşına kadar hemen her çocuk ortalama 3 kez rotavirüs enfeksiyonlarına maruz kalır. En sık 6 ay ile 2 yaş arası bebeklerde görülür. Rotavirüs hastalığı şiddetli sulu ishal ve eşlik eden kusma, ateş ve karın ağrısına neden olur . Bebekler ve küçük çocuklarda, dehidratasyona (vücut sıvılarının kaybı) neden olabilir. Bu dehidratasyon bazı çocuklarda çok şiddetli olabilir ve hastanede tedavisi gerekebilir. Rotavirüs dünya çapında bebeklerde ve küçük çocuklarda görülen şiddetli ishallerin en önde gelen nedenidir. Küresel olarak, her yıl 125 milyon çocuk virüsten etkilenmekte ve rotavirüs enfeksiyonu nedeniyle 5 yaşın altında bir buçuk milyon çocuk ölmektedir.
Belirtileri
Rotavirüs hastalığı en çok bebeklerde ve küçük çocuklarda görülür ancak daha büyük çocuklar ve yetişkinlerde de görülebilir.Kişi rotavirüsle karşılaştıktan yaklaşık 2 gün sonra belirtiler ortaya çıkar. Belirtiler çocuktan çocuğa değişmek üzere çok şiddetli veya hafif olabilir.
Belirtileri şunlardır:
• Ateş : genellikle ilk iki günden sonra azalan yüksek ateş
• Kusma ve mide bulantısı
• İshal
• Karın ağrısı
Rotavirüs ile enfekte olan çocukta kusma ve sulu ishal 3 ila 8 gün sürebilir. Eşlik eden diğer belirtiler iştah azalması ve sıvı kaybı bebekler ve küçük çocuklarda çok şiddetli olabilir. Dehidratasyon, özellikle bebeklerde, hızlı bir şekilde oluşabilir. Dehidrasyon belirtileri şunlardır:
•Uyuşukluk veya uyuklama
•Huysuzluk, sinirlilik hali
•Susuzluk
•Deride soluk renk
•Deride buruşukluk
•Gözlerin derin ve batık görünümü
•Bebeğin bıngıldağında çökme
•Gözyaşında azalma
•İdrar çıkışında azalma veya daha az bez ıslatma
•Ağızda kuruluk
Rotavirüsün birçok farklı türü olduğu için aşı olmak veya enfeksiyonu bir kez geçirmek hastalığa karşı tam koruma sağlamaz. Genellikle ilk kez karşılaşılan rotavirüs enfeksiyonu en şiddetli belirtilere neden olur.Daha sonraki enfeksiyonlarda ise şiddet azalmaktadır.
Rotavirüs Enfeksiyonları Bulaşma:
Rotavirüs küçük çocuklar arasında kolayca yayılır. Rotavirüs belirtiler ortaya çıkmadan birkaç gün önceden başlamak üzere belirtilerin azalmasından 10 gün sonrasına kadar dışkıyla ve el-ağız teması yoluyla kolayca yayılır. Çocuklar ve yakın temasta olan aile bireyleri dokundukları yiyecek, içecek oyuncak ve çeşitli yüzeyler yoluyla diğer insanlara rotavirüs bulaştırabilirler.
Kış ve bahar aylarında ( Haziran-Aralık) görülme oranı artmaktadır.
Korunma:
Rotavirüs kolaylıkla yayılabilir . Korunmada İyi bir hijyen ve temizlik önemlidir ama hastalığın yayılmasını kontrol etmek için yeterli değildir. Uygun hijyen, el yıkama ve örneğin oyuncaklar ve kapı kolları gibi yüzeylerin temizliği rotavirüs bulaşmasını önlemek için en iyi yoldur.En önemli korunma yöntemi ise ellerin sık yıkanması özellikle yuvalarda ortam temizliğine dikkat edilmesi hasta çocukların diğer çocuklar ile temas etmelerini engellemek olacaktır.
Başkalarına enfeksiyon yayılmasının önlenmesi:
Bebeğinizde rotavirüs enfeksiyonu varsa , bezlerini değiştirdikten sonra ve yemek hazırlamadan ve yemeden önce ellerinizi mutlaka yıkayın . İdeal olarak, ılık akan su ve sıvı sabun kullanın , ancak herhangi bir sabun hiç yoktan iyidir . Yıkamadan sonra ellerinizi kurulayın .
Daha büyük çocuklar için :
• Tuvaletlerin temizliğinde bir dezenfektan kullanın . Kapı kolu , klozet , lavabo muslukları , banyo yüzeylerini sıcak su ve deterjan ile temizleyin. Tek kullanımlık temizlik bezleri kullanın .
• Bir lazımlık kullanıyorsanız temizliği için eldiven kullanın . lazımlığı sıcak su ve deterjan ile yıkayın ve sonra kurumaya bırakın .
• Çocuğunuz tuvalete gittikten sonra ellerini yıkadığından ve kuruladığından emin olun .
• Eğer çocuğunuz yatağına kakasını yaptıysa giysileri tuvalette çıkarın . Daha sonra mümkün olduğu kadar yüksek bir sıcaklıkta, ayrı bir yıkama ortamı içinde yıkayın.
• Çocuğunuzun havlusunu paylaşmasına izin vermeyin .
• Çocuğunuz başkalarının yiyeceklerine temasını engelleyin .
• Çocuğunuzun ishal ya da kusmasının bitiminden en az 48 saat sonrasına kadar okul , kreş , vb kapalı ortamlara göndermeyin, mümkün olduğu kadar diğer çocuklarla nerede temasını önleyin .
Rotavirüs aşıları , rotavirüs gastroenteriti ve eşlik eden ishal ve diğer belirtileri önlemede çok etkilidir . Rotavirüs için geliştirilmiş mevcut iki aşı birçok ülkede bebeklerin rutin aşılama takvimine girmiştir :
• RotaTeq ® 2. ay , 4. ay ve 6. ayda 3 doz olarak yapılır( RV5 ) ; veya
• Rotarix ® 2. ay ve 4. ayda 2 doz olarak yapılır ( RV1 ) .
Her iki rotavirüs aşısı da ağızdan verilir , ancak doz sayısında farklılık vardır . Aşılar, bebeklerde ve hastaneye yatmayı gerektirir rotavirüsün bulaşmasını da dahil olmak üzere küçük çocuklarda , ciddi rotavirüs hastalığın önlenmesinde (% 85 % 98 ) çok etkilidir.
Rotavirüs aşıları çocukların ishal ya da diğer virüslerin neden olduğu kusmasını önlemek için değil , sadece onları rotavirüs enfeksiyonuna karşı korumak çok etkilidir.
Tedavi:
Rotavirüs enfeksiyonunun özel bir tedavisi yoktur. Antibiyotik kullanmanın faydası olmaz. İshal kesici ilaçlar kullanmayınız. Ateşini düşürmek amacıyla parasetamol ve ibuprufen verilebilir.En önemli tedavi kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Anne sütü alıyorsa kesinlikle devam edilir. İshalin ağırlığına göre şeker-tuz solüsyonları (ORS) doktor tavsiyesine uygun olarak verilmesi sıvı kaybını dengelemede yardımcı olur.Ancak ev yapımı şeker-tuz solusyonlarını kullanmaktan kaçının.Çocuğunuzu hastalığı sırasında aç bırakmayın. Sıvıları normal beslenmesine ek olarak verin. Az yağlı ishal diyeti uygulanabilir. Yoğurt patates muz pirinç lapası (çocuğun yaşı uygun ise) verilebilir.Gazlı içecekler ve meyve sularından kaçınılmalıdır. Azar azar ve sık beslenme barsaklardan gıdaların emilimini arttıracaktır. Ciddi dehidratasyon varsa intravenöz ( IV ) sıvılar ile tedavi ve hastanede takip gerekebilir.
KAYNAKLAR:
http://www.childrenshospital.org/health-topics/conditions/rotavirus-infections
http://www.patient.co.uk/health/rotavirus
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rotavirus/basics/definition/con-20026103
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/rotavirusinfections.html
