Her sabah yorgun ve her tarafım tutulmuş olarak uyanıyorum, sırtım, boynum, omuzlarım ve hatta kalçalarım bile ağrıyor, uyku uyumakta zorluk çekiyorum, hiçbir konuya tam anlamıyla odaklanamıyorum, unutkanlığım arttı, başım ağrıyor ve çok sık hazımsızlık, şişkinlik oluyor diyenlerdenseniz bu yazıyı okuyun: Fibromiyalji
2007 yılında FDA tarafından ilk reçeteli Fibromyalji ilacına onay verilene kadar pek duyulmamış bir tanı idi Fibromyalji. Aslında yeni bir hastalık değildi. 1800 ‘lü yılların doktorları tarafından kaslarda ve yumuşak dokularda sertlik, ağrı, yorgunluk ve uyku bozukluğu ile karakterize bu hastalık ” kas romatizması ” olarak tanımlanmıştı. 1820 yılında İskoçyalı bir doktor fibromiyalji deki hassas noktaları tarif etmiş, 80 yıl sonra hastalık doku romatizması olarak, 1976 yılında ise fibromiyalji olarak adlandırılmıştı. 1981 yılında ilk bilimsel çalışmalar yapılıp, 1990 yılında Amerikan Romatoloji Koleji tanı, 2005 yılında ise Amerikan Ağrı derneği tedavi kuralları ile ilgili ilk yayınları yaptı ve 2007 yılında FDA tedavide ilk reçeteli ilaca onay verdikten sonra fibromyalji tanısında adeta bir patlama yaşandı. 1990 yılında, fibromiyalji ile ilgili yayınlanmış sadece yaklaşık 200 çalışma varken, bugün 4000’den fazla yayınlanmış fibromiyalji çalışması vardır.
Bizde fibromyalji hakkında derlediğimiz bu yazıyla merak edenleri kısaca aydınlatmaya çalıştık :
Fibromyalji nedir?
Fibromiyalji yorgunluk, uyku bozuklukları, hafıza ve ruh sorunlarının eşlik ettiği yaygın kas ve iskelet sistemi ağrısı ile karakterize kasları ve yumuşak dokuları etkileyen kronik bir hastalıktır. Genellikle her yaşta ve her cinste görülebilmekle beraber 30-60 yaş arasında ve kadınlarda daha sık görülmektedir. Yapılan görüntüleme çalışmaları fibromiyaljili insanların ağrılı durumlara verdiği tepkinin beyinlerinde daha fazla artmış aktiviteye neden olduğunu göstermektedir. Çalışmalar ayrıca fibromiyaljili insanların düşük seviyelerdeki uyaranlarda diğer insanlardan daha yoğun acı hissettiklerini göstermiştir. Bu aşırı aktif sinirlerin fibromiyaljideki ağrıya neden olduğu düşünülmektedir. Semptomlar bazen fiziksel travma, cerrahi müdahale, enfeksiyon ya da önemli psikolojik stres sonrası başlar.
Fibromiyalji belirti ve bulguları nelerdir?
Fibromiyalji belirtileri şunlardır:
Kronik kas ağrısı, kas spazmları, ya da gerginlik
Orta veya şiddetli yorgunluk ve enerji azalması •
Uykusuzluk ya da uyumadan önceki kadar yorgunluk hissi ile uyanma
Uyandıktan sonra veya uzun süre aynı pozisyonda kaldıktan sonra katılık
Hatırlamada, konsantre olmada ve basit zihinsel görevleri yapmada zorluk
Karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, kabızlık veya ishal (irritabl bağırsak sendromu)
Gerginlik ya da migren tipi baş ağrıları
Çene ve yüzde hassasiyet
Şunlardan biri veya birkaçına hassasiyet: Kokulara, gürültüye, parlak ışıklara, ilaçlara, bazı gıdalara ve soğuğa karşı hassasiyet.
Endişeli ve depresif hissetmek
Kollar, eller, bacaklar, ayaklar veya yüzde Uyuşma veya karıncalanma,
idrara sıkışma veya sıklığında artış (irritabl mesane)
Egzersiz sonrası kas ağrılarında artış, egzersiz için azalmış tolerans
Ellerde ve ayaklarda (gerçek şişlik olmadan) şişlik duygusu
Fibromiyalji belirtileri günün saatine bağlı olarak şiddetlendirebilir. Ağrılar sabah, ikindi, akşamları artma eğilimindedir. Ağrılar en az 3 aydır devam etmektedir. Hiperaljezi (ağrılı temasa tepki olarak normalden fazla artan ağrı) ve Allodinisi (ağrısız temasa ağrılı tepki) görülebilir.
Yorgunluk, gerginlik, hareketsizlik, hava değişiklikleri, soğuk, hormonal dalgalanmalar, stres, depresyon veya diğer duygusal faktörlerle belirtiler artabilir. Fibromiyaljilerde tanı koymak zordur ve uzun sürebilir.
American College of Rheumatology nin fibromiyalji tanı kriterleri teşhisin konması için yardımcı olabilir.
Bu kriterlere göre, fibromiyalji tanısı konulması için hastada şunlar olması gerekir:
En azından 3 ay boyunca gövdenin 4 kadranında da yaygın ağrı. (bel üstü, bel altı , vüücudun sağ ve sol tarafları)
Belirli 18 hassas noktadan en az 11’inde basınç uygulandığında hassasiyet ya da ağrı
Fibromiyaljinin nedenleri nelerdir?
Fibromyaljinin kesin nedenleri bilinmemektedir. Ancak fibromiyaljiyi ortaya çıkaran bir dizi faktör vardır. Genetik faktörler, bazı enfeksiyonlar, fiziksel veya duygusal travmalar, post-travmatik stres bozuklukları, depresyon, bazı hormonal ve romatizmal bozukluklar tetikleyici olabilmektedir. Araştırmacılar tekrarlayan sinir stimulasyonlarının fibromiyaljili hastaların beyin kimyasını değiştirdiklerine inanmaktadır. Ağrı sinyallerini ileten kimyasallarda ( nörotransmitter) artış olmaktadır.Buna ek olarak, beynin ağrı reseptörleri ( ağrı hafızası ) gelişip ağrı sinyallerine aşırı tepki veriyor gibi görünmektedir.(yani ağrıya karşı daha duyarlı hale gelmektedir) Bazı gen mutasyonlarının da ağrıya karşı aşırı duyarlılık oluşturduğu fikrinin üzerinde de durulmaktadır.
Fibromiyaljide tedavi
Fibromiyaljinin tedavisi için bulunmuş herhangi bir yöntem yoktur. Ancak belirtilerin en aza indirilmesi için ilaç tedavisi ve genel sağlığın düzeltilmesi için gerekli yaşam tarzı değişiklikleri faydalı olabilmektedir.
Fibromiyaljide ağrıyı azaltmak ve uykuyu düzenlemek için bazı ilaçlar yardımcı olabilir. Ortak seçenekler şunlardır:
Ağrı kesiciler. ( Narkotiklerr bağımlılığa yol açabileceği ve hatta zamanla ağrıyı daha da kötü hale getirebileceği için önerilmez)
Antidepresanlar. Bazı tipleri fibromiyalji ile ilişkili ağrı ve yorgunluğu hafifletmekte yardımcı olabilir.
Anti-nöbet ilaçlar. Epilepsi tedavisi için tasarlanan ilaçlar genellikle ağrıların belirli türleerinin azaltılmasında yararlıdır.FDA tarafından fibromiyalji tedavisi için onaylanan bir ilaç ve fibromiyalji belirtilerini azaltmada bazen yararlı olabilen iki ilaç vardır.Doktorunuzla tedaviniz için bu ilaçlar hakkında konuşabilirsiniz.
Bir terapist ile konuşmak stresli durumlarla başa çıkmak için size yardımcı olabilir.
Fibromiyaljide stresi azaltmak, dinlenmeye daha çok zaman ayırmak ancak tamamen hareketsiz kalmamak, nefes egzersizleri ve meditasyon yapmak, yeterince ve kaliteli uyku uyumak,sağlıklı bir yaşam tarzını korumak, sağlıklı gıdalar yemek, kafein alımını sınırlamak faydalı olacaktır. Akupunktur, masaj tedavisi, yoga ve tai-chi gibi alternatif tedaviler de yararlı olabilmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
http://fibromyalgia.mercola.com/
http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Fibromyalgia/fibromyalgia_ff.asp
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fibromyalgia/basics/symptoms/con-20019243
http://www.webmd.com/fibromyalgia/understanding-fibromyalgia-symptoms
http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Fibromyalgia/
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/fibromyalgia.html
http://www.nhs.uk/Conditions/Fibromyalgia/Pages/Symptoms.aspx
http://www.healthline.com/health/fibromyalgia
https://www.rheumatology.org/Practice/Clinical/
