Rosacea (Roza=Gül Hastalığı)

Rosacea cildi ve bazen de gözleri etkileyen kronik ( uzun süreli) bir hastalıktır. Hastalık kızarıklık, sivilceler ve ileri aşamalarında, kalınlaşmış cilt ile karakterizedir. Rosacea genellikle yüzü etkiler. Nadiren vücudun üst kısımlarındaki diğer deri parçaları da etkilenmektedir. Açık tenli kadınlarda (özellikle menapoz döneminde) ve orta yaşlı-yaşlı erişkinlerde daha sık görülmektedir. Kişilerin genel görünümlerini de etkilediği için önemli psikolojik, sosyal ve mesleki sorunlara neden olabilmektedir.

Rosacea belirtileri ve bulguları

Rosacea da sık sık kızarma, vasküler rosacea, inflamatuar rosacea, cilt, gözler ve burunda diğer bazı belirtiler görülmektedir.

Hastalığın erken aşamalarında alın, burun, yanaklar ve çene bölgesinde sık sık kızarıklıklar oluşur. Kızarmaya genellikle yüze krem veya kozmetik ürünler uygulandığında oluşan yanma hissi eşlik eder. Bazen yüz hafifçe şişebilir.

Vasküler rosacea denilen tipinde kalıcı kızarıklıklar oluşur. Yüz derisinin altındaki kan damarları genişlemiştir ve küçük kırmızı çizgiler halinde dışarıdan görülebilir.Buna telenjektiyazi denir. Etkilenen bölgede hafif şişlik olabilir ve ciltte sıcaklık hissedilebilir.

İnflamatuar rosacea da ise cilt yine kızarıktır ve küçük pembe papuller (sınırları belirgin küçük kabartılar) ve püstüller (içerisi irinli kabartılar) oluşmuştur. Göz iltihabı veya hassasiyetin yanı sıra telenjektiyaziler de oluşabilir.

Rosaceanın ilerleyen aşamalarında cilt kızarıklığı daha koyu bir renk alır ve gözdeki inflamasyon daha belirginleşir. Genellikle çok sayıda telenjektiyaziler oluşur ve derideki noduller ağrılı hale gelebilirler. bazı erkeklerde Rinofima denilen özel bir durum gelişebilir. Rinofima burun derisi altındaki yağ bezlerinin genişlemesi sonucu oluşan ve halk arasında patlıcan burun olarak isimlendirilen burunda kızarma, büyüme ve bazen yumrularla karakterize bir belirtidir. Rinofima kadınlarda çok nadir görülür. Rosacea ‘lı kişilerde alın, çene, yanaklarda veya etkilenen diğer alanlarda ciltte kalınlaşma oluşabilir.

Göz belirtileri:

Cilt problemlerine ek olarak, rosaceada birçok kişide göz sorunları da oluşur. Tipik belirtileri kızarıklık, kuruluk, kaşıntı, yanma, göz yaşarması ve göze kum kaçmış gibi bir histir. Göz kapakları iltihaplı ve şiş olabilir. Bazı hastalarda gözlerde ışığa duyarlılık ve görüş bulanıklığı veya bozulması görülebilir.

Rosaceanın Nedenleri Nelerdir?

Doktorlar rosaceanın kesin nedenini bilmemektedir.Ancak bazı insanlarda bozukluk genetik miras olabilir. Sık sık yüzü kızaran kişilerde rosacea gelişme olasılığı daha yüksektir. Bazı araştırmacılar Rosaceanın kan damarlarındaki kızarma ve kızarıklığa neden olacak şekilde çok kolay genişlemesine bağlı bir bozukluk olduğuna inanırlar.
Bir kişide rosaceanın alevlenmesine sebep olan faktörlerin diğer kişilerde hiçbir etkisi olmayabilir. Ağır egzersiz, güneş ışığı, rüzgar, çok soğuk havalar, sıcak veya baharatlı gıdalar ve içecekler, (sıcak banyo dahil) ısı, alkol tüketimi, menopoz, duygusal stres, yüze uygulanan topikal steroidlerin uzun süreli kullanımı, ve bakteriler alevlenmelere sebep olabilir.

Rosacea nasıl Tedavi Edilir?

Rosaceanın herhangi bir kesin tedavisinin olmamasına rağmen, kontrol altına alınabilir. Bir dermatolog tarafından düzenlenecek tedavinin hedefleri durumunu kontrol altına almak ve hastanın cilt görünümünü iyileştirmek olacaktır. Deride bir iyileşmenin görülebilmesi için birkaç hafta veya ay süren tedavi gerekebilir.

Bazen doktorlar, doğrudan etkilenen cilde uygulanan topikal antibiyotikleri reçete edebilir. Daha ciddi durumlardaki hastalar için, doktorlar genellikle oral (ağız yoluyla alınan) antibiyotik reçete edebilirler. Rosaceada semptomatik papüller ve püstüller tedaviye çabuk cevap verebilir, ancak kızarıklık veya kızarma ataklarını iyileştirmek daha zordur. Son zamanlarda rosaceada ki kızarıklıkları azaltabilecek ilk topikal jel FDA tarafından onay almıştır.

Bazı hastalar cilt görünümlerinden dolayı depresif olabilirler. hastaların bazılarında düşük özgüven, görünüşlerinden utanma önemli psikolojik, sosyal ve mesleki sorunlara neden olabilmektedir. Aşırı üzgün hissetme, iştah ya da konsantrasyon kaybı gibi depresyon belirtileri varsa bir psikiyatriste danışılmalıdır.

Doktorlar rosaceadaki göz problemlerini genellikle reçeteli göz ilaçları ile tedavi ederler. Göz kapaklarında enfeksiyon gelişimini önlemek için kapak hijyenine dikkat etmek gerekir. Doktor, sulandırılmış bir bebek şampuanı veya göz kapağı yıkayıcıları ile nazikçe yıkama ve günde birkaç kez ılık (sıcak değil ) kompres önerebilir.

Dilate kan damarlarının neden olduğu kırmızı çizgiler veya cilt kalınlaşması gelişirse elektrocerrahi, dermabrazyon ve lazer cerrahisi kullanılabilir.

Rosacealı hastaya öneriler:

Hastalığın yönetimi için hasta doktor işbirliği önemlidir. Hastalar hastalığını takip etmeli ve:

 Atakların meydana geldiği zamanların yazılı olarak kaydını tutmalıdır. Bu ciltteki tahrişe nelerin neden olduğu hakkında ipuçları verebilir.
 Güneş kremi kullanmalıdır. UVA ve UVB ışınlarına karşı koruyan (ultraviyole ışınları) 15 ya da daha yüksek bir güneş koruyucu faktörüne (SPF) sahip bir güneş kremini her gün kullanmalıdır.
 Gözlerin etkilenmesi durumunda, doktorun tedavi planını takip etmeli ve talimatlara uygun bir şekilde göz kapaklarını temizlemelidir.

Kaynak:

http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Rosacea/