DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) ve UNICEF bebeklerin yaşamının ilk 4 ayında, mümkünse 6 ayında , su dahi almaksızın anne sütü ile beslenmesini önermektedir. Bebeğin tüm biyolojik gereksinimleri için en iyi ve eksiksiz besin ANNE SÜTÜDÜR. Bebeğin sağlıklı gelişmesini, büyümesini ve hastalıklardan korunmasını sağlar. Emzirmeyle ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz:Emzirmenin Püf Noktaları . İşte sizin için hazırladığımız bebeğinizin beslenme rehberi:
Hastanede, bebekler genellikle 4 saatte bir emzirilir. Hastaneden çıktıktan sonra bebeğinizi acıktıkça emzirin.İlk haftalarda bebeğinizi iki-üç saatte bir, hatta geceleri bile emzirmeniz gerekebilir.Genellikle doğduktan 4-6 hafta sonra bebekler 4 saatte bir emzirilir.Daha sonraları ise günde 5 kez emzirme yeterli olacaktır.
Anne sütü yeterli değilse veya yoksa bebeği doktorunun önereceği ve anne sütüne yakın özellikler taşıyan bir formül mama ile beslemek gereklidir.Bu mamaların kutularının üzerinde bebeğin kilo ve yaşına göre verilmesi gereken ölçek sayısı, su miktarı ve öğün sayısı ayrıntılı olarak gösterilmiştir. Bebeğinizin gereksinimine göre sulandırma yüzdesini değiştirmeden miktarları kendiniz de ayarlayabilirsiniz.
4-6 ay arası, bebeklerin ek besinlere alıştırıldığı süredir. 4. aydan sonra ek besinlere yoğurt, meyve ve sebze pürelerini sırayla azar azar vererek başlayın.Küçük porsiyonlar halinde hazırlanan yarı katı yiyecekleri başlangıçta 2-3 çay kaşığı vererek bebeği yeni besinlere alıştırın.
YOĞURT
Yoğurt evde hazırlanmalı, ekşi olmamalıdır. Süzme yoğurdun bebeklere bir faydası yoktur.Azar azar başlanır ve bir ay içinde günde bir öğüne çıkarılır.(Yaklaşık bir çay bardağı)
SEBZE PÜRESİ
Sebze püreleri patates, havuç, pirinç veya irmik ile hazırlanabilir.Mevsim sebzesi olarak kabak, bezelye ve domates kullanılabilir.Seçilecek olan sebzeler taze ve olgun olmalı, çürük olmamalıdır.Sebze püresine patatesle başlanması önerilir.Daha sonra havuç ve mevsim sebzeleri hergün yeni bir çeşit ilave edilerek zenginleştirilir.(Burada amaç allerjim yapabilecek sebzenin tesbit edilmesini kolaylaştırmak ve onu menüden çıkartıp ileriki zamanlarda tekrar denemektir.)Lahana, patlıcan, pırasa, kereviz, karnıbahar, pancar ve ıspanak 4-6 ay arasında verilmemelidir.
Hazırlanışı:Patates özenle yıkanarak kabuğu soyulmadan az miktarda suda haşlanır.Suyu süzülür ve bu suya 1-2 çay kaşığı irmik ilave edilerek irmikler pişene dek kaynatılır.İlk gün bu şekilde verilir.Daha sonraki günlerde hergün ayrı bir sebze ilavesi ile zenginleştirilerek hazırlanır.İrmiğe pirinç ve şehriye de eklenebilir.2-3 hafta içinde haşladığınız sebzelerin sadece suyunu değil, süzgeçten geçirerek püre halinde de verebilirsiniz.
MEYVELER
Mevsimine göre elma, muz ve şeftali tercih edilen başlıca meyvelerdir. Meyve pürelerini azar azar vererek başlayın. Vitaminlerin kaybolmaması için mikser yerine cam rende kullanılmalıdır. Portakal, mandalina, limon bazı çocuklarda gaz, karın ağrısı ve allerjilere yol açabilmektedir. Bu sorunlar görülmezse bu meyve sularını da verebilirsiniz. Aksi halde 6. aydan sonra tekrar denemelisiniz.
6-9 ay arası
Sabah 08.00:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1-2 bisküvi + 1 yumurta sarısı veya bir kibrit kutusu kadar beyaz peynir (30 gr) Yumurta çok iyi kaynatılarak sarısından nohut büyüklüğünde bir miktar ile başlanır. 8-10 gün içinde bir yumurta sarısına erişilir.Haftada 2-3 yumurta sarısından fazlası verilmemelidir. Yumurta akı 12. aya kadar önerilmez.
Saat 10.00:Meyve püresi+1 bisküvi
Saat 13.00:Etli sebze çorbası veya püresi. 8. aydan itibaren evdeki dolma ve etli sebze yemekleri, şehriye çorbaları, ezilmiş makarna ( haşlama suyu dökülmeden)ve pilav verilebilir.Bu yemeklerin sularında ezilmiş ekmek içi de eklenebilir. 8-9-10. aylarda et türü olarak haşlanmış yağsız beyaz etli balıklar ve 1-2 çorba kaşığı karaciğer rendesine başlayabilirsiniz.Ek protein ile demir sağlayan taze dana eti ve ciğerden her öğünde yalnız bir çeşit verilir.Karaciğer haftada birden fazla verilmez.Ayrıca beyin vermenin herhangi bir faydası yoktur. Sebze çorba veya püresine birkaç kez çekilmiş kıymayı bir öğünde bir çorba kaşığı kadar olacak şekilde ilave edebilirsiniz.Diğer öğünlerde baharatsız ızgara köfte veya didiklenmiş beyaz tavuk eti küçük parçalar halinde sebze pürelerine eklenebilir.Kuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyatlarıda 6. aydan sonra sebze püreleri yoğurt yada değişik çorbalara ilave edip verebilirsiniz.Bunlar çok iyi pişirilir, gaz yapmaması için tel süzgeçten geçirilerek kabuklarından arındırılır ve haşlama suyu ile birlikte ilave edilir yada yalnız olarak yedirilir.
Saat 16.00:Anne sütü yada 150 ml devam formulu yada yoğurt.
Saat 20.00:150 ml devam formülü yada anne sütü veya muhallebi.Muhallebi günde 1 öğünden fazla verilmemelidir. Anne sütü gerekiyorsa gece de verilmelidir.
MUHALLEBİ
Her çay bardağı süte 1 kahve fincanı su ve 1 tatlı kaşığı pirinç unu konarak hazırlanır.Bu karışım en az 10 dakika çok kısık ateşte karıştırılarak pişirilir.Pişme işlemi tamamlanınca bir tatlı kaşığı şeker konularak karıştırılır.Cezvede hazırlanmamalıdır.
9-11 ay arası
Sabah 08.00:Anne sütü veya 1 bardak devam formülü + 1 çay kaşığı pekmez+ 1 yumurta sarısı + ince bir dilim ekmek+ 1 çay kaşığı tereyağı Tereyağı günde 1 çay kaşığını geçmemelidir.
Saat 12.00:Sebze püresi + püreye karıştırılmış 2 tatlı kaşığı haşlanmış karaciğer rendesi ( Karaciğer haftada birden fazla verilmemelidir.) veya tavuk veya 1 köfte ( Sebze püresi yerine normal ev yemekleri ezilerek verilebilir. Sabah ekmek almadıysa bu öğünde verilir.)
Saat 16.00:150-200 gram muhallebi + meyve püresi
Saat 20.00:Yoğurt ( 1-2 çorba kaşığı makarna ile karıştırılabilir) + 2-3 çorba kaşığı sebze püresi.
12 Aylık
Sabah :150 ml devam formülü + 30 gram beyaz peynir ya da 1 tam yumurta +1-2 bisküvi yada ince bir dilim ekmek+ 1 çay kaşığı reçel, bal yada pekmez
Öğle:Sebze püresi veya evdeki etli sebze yemeği, yoksa 1 köfte + makarna ve meyve püresi
İkindi:150 ml devam formülü yada yoğurt yada sütlaçtan biri + 2 bisküvi
Akşam:2-3 çorba kaşığı sebze püresi yada evdeki çorba ve sebze yemekleri+ ezilmiş makarna veya pilav +Yoğurt
Diğer
İlk bir yıl içerisinde yumurta beyazı, tuz, bal, çay ve inek sütü bebeklere önerilmeyen yiyeceklerdir. İlk bir yıl içinde inek sütüyle beslenen bebeklerde özellikle solunum yolu hastalıkları başta olmak üzere çeşitli allerjik hastalıklar görülür.İnek sütü ile beslenen bebekler daha az demirve C vitamini alırlar. Bu da barsaklarda gizli kanamalara ve kansızlığa neden olur.İnek sütü düşük D vitamini ve yüksek fosfor içermesi nedeni ile iyi bir kemik mineralizasyonu ve iskelet sisteminin gelişmesini sağlayamaz.Bu nedenle mümkünse 24 aydan önce kullanılmamalıdır.
Bebeğin çok yemesi ve kilo alması her zaman sağlıklı olduğu anlamına gelmez, aşırı beslenme ileriki yaşlarda sağlık problemlerine zemin hazırlar.
Tuz ile yüksek tansiyon arasında bir ilişki vardır.Bebeğin tuza alışmaması için mamalara tuz eklenmemelidir.
Dışkı oluşumuna katkıda bulunmayan proteinlerin aşırı miktarda verilmesi, buna karşılık yeterince sıvı, yeşillik, sebze ve meyve verilmemesi kabızlığa neden olabilir.
