İdrar kaçırma günümüzde başta kadınlar olmak üzere tüm toplumda ciddi tıbbi ve sosyal sorunlar ortaya çıkartmaktadır. İdrar kaçırma konusunda nedenlerin ortaya konması için dünyada altın standart test ürodinami testidir.
Ürodinami testinde amaç mesane ( idrar torbası) doldurulurken, mesane içindeki, karın içindeki basınçların ölçülmesi, mesane kasılmalarını sağlayan sinirlere yönelik EMG ( elektormiyografik inceleme) yapılması ve işeme sırasında mesane kasılma basınçları ve elektriksel aktivitesinin incelenerek kaçırma veya yapamama durumlarının açıklamasıdır.
Ürodinami testinin mantığının ve işeme sorunlarının nasıl ele alındığının anlaşılması için öncelikle nasıl idrar yaptığımızın bilinmesinde fayda vardır:
İdrar yapmanın fizyolojisi
Mesane yapı olarak genişleyebilen bir balona benzemektedir. Böbrekler yaptıkları idrarı her iki yanımızdaki idrar boruları ile ( üreterler) mesane içerisine yollar ve burada biriktirir. Mesane belirli ir gerginliğe ( doluluğa) ulaştığında da mesaneden beyine elektriksel bir sinyal gönderilir. Bu idrarımızın geldiğini hissettiğimiz andır. Bu noktada beynimiz çevreyi denetleyerek idrar yapacak bir ortam bulunmuyorsa mesanenin kasılmaması yönünde emir verir; buna karşın yapılabilir bir ortam da ise o zaman mesane kaslarının kasılmasını sağlayacak bir elektrik sinyalini geri yollar. Bu emir geldikten sonra mesane kasları kasılmaya başlar ve mesanenin çıkışında normalde idrar kaçırmamamızı sağlayan sibop mekanizması da açılarak normal idrar akımı gerçekleşir.
İşeme Bozuklukları
Mesanenin içerisine alması gerekenden az idrar depolaması, mesane ve beyin arasında iletişim ile ilgili sorunlar ( beyin-omurilik hastalıkları), mesanenin duyarlılığının artması sonucunda mesanenin daha kapasitesine ulaşmadığı halde sıkışıklık hissini beyine yollaması, mesanenin yeterince boşalamaması sonucunda içeride idrar kalması ve bunlara bağlı sorunlar, mesanenin ve rahim organlarının sarkması, mesane kaslarının normalden fazla veya daha az kasılmaları, prostat veya idrar borusunun darlıkları gibi tıkanıklık yapan durumlar gibi birçok farklı tablo idrar kaçırma veya idrar yapamama gibi şikayetleri ortaya çıkarabilir. Tahmin edilebileceği gibi tüm bu bahsedilen durumların tedavileri de nerede ise birbirlerine zıt tedavileri gerektirebilir. İşte hangi nedenle idrar şikayeti yaşadığımızın anlaşılabilmesi bu nedenle büyük önem taşımaktadır.
Ürodinami Nasıl bir işlemdir?
Ürodinami anlık bilgisayar ölçümlerinin alındığı hasta için bir zahmet taşımayan ancak verdiği bilgiler açısından kritik bir testtir. Ürodinami testi için hastanın mesanesinin tamamen boşaltılması sağlanır. Bundan sonra mesane içerisine bir adet ince yumuşak, can yakmayan bir basınç kateteri yerleştirilir. Benzer bir basınç ölçüm kateteri de makattan yerleştirilir. Bu iki kateter, mesane içindeki basınçların net olarak hesaplanmasını sağlar. Mesane içerisine yerleştirilen kateterin bir özelliği de bir ucunun özel bir pompaya bağlanmasıdır. Bu pompa mesane içerisine bilgisayarın belirlediği hızla su pompalar. Bu şekilde böbreklerin idrar yapması beklenmeden dışarıdan verilen su ile mesanenin dolumu taklit edilir. Bu sırada mesanenin kaslarının,çıkıştaki sfinkter adı verilen sibop mekanizmasının elektriksel aktiviteleri ölçülür. Dolum aşaması tamamlandığında hastanın idrar yapması istenir. Bu arada işeme sırasında mesane içerisinde ve sfinkterdeki değişiklikler kaydedilirken eş zamanlı idrar akım hızı da ölçülür. Tüm bu veriler değerlendirilerek mesanenin çalışması ve işeme sorununun kaynağı konusunda bilgiler elde edilir.
Ürodinamide canım yanar mı? Bir hazırlık gerekir mi?
Ürodinami ağrısız ve sancısız bir ölçümdür. Yeni doğan bebekler de dahil olmak üzere her yaşta insan gayet güvenle uygulanabilmektedir. İşlem öncesinde herhangi bir hazırlık gerekmemektedir. Ancak bir enfeksiyon varsa mesanenin duyarlılığı başta olmak üzere yanlış sonuçlar verebileceğinden enfeksiyon riski olanlarda kontrol yapılmalıdır. Ufak çocuklarda ve bebeklerde sakinleştirmek amaçlı bazı ilaçlar işlem için kullanılabilir.
İşlem ile ilgili sonuçlar ne zaman belli olur?
Ürodinami verileri bilgisayardan çıktıktan sonra yorumlanması ve raporlanması hemen yapılabilir.
Kimlere ürodinami yapılmalıdır?
Ürodinami, idrar şikayeti olan herkese yapılmalıdır. İdrar kaçırma, sık idrar çıkma, tuvalete yetişememe, idrar rahat yapamama, idrar yaparken zorlanma, damla damla idrar yapma, idrarını hiç hissetmeme gibi pek çok farklı durumda ürodinami yol gösterici ve tedaviyi yönlendiricidir.
