Viral enfeksiyonlar virüslerin çeşitli tipleri tarafından oluşturulan hastalıklara verilen genel addır. Virüsler soğuk algınlığı, grip ve siğil olarak bilinen bulaşıcı hastalıklara neden olduğu gibi HIV / AIDS, çiçek ve hemorajik ateş gibi ciddi hastalıklara da neden olabilirler.
Virüsler bakteri ve mantarlardan daha küçük, çevreleri kapsülle kaplanmış içlerinde genetik materyal bulunan mikroorganizmalardır. Virüsler canlı vücudundaki hücreleri istila ederler ve üremek ve gelişmek için bu hücreleri kullanırlar. Yani virüsler yaşamlarını sürdürebilmek ve üreyebilmek için konakçı hücrelere ihtiyaç duyarlar.
Virüsler, konakçı hücre olarak da adlandırılan hücrenin içine girer ve hücre içine DNA veya RNA sını bırakır. Virüsün DNA veya RNA sı virüsü çoğaltmak için gerekli bilgileri içeren genetik malzemedir. Bu genetik materyal bir korsan gibi hücrenin kontrolünü ele alır ve çoğalmak için hücreyi zorlar. Virüsle enfekte olmuş hücre genellikle ölür çünkü virüs hücrenin normal fonksiyonlarını eline geçirir. Hücre öldüğünde diğer hücreleri enfekte edecek yeni virüsü serbest bırakır.
Bazı virüsler bulaştıkları hücreleri öldürmek yerine hücrenin işlevlerini değiştirir. Bazen enfekte hücre normal hücre bölünmesi işlevi üzerindeki kontrolünü kaybeder ve kanserli hücre haline gelir. Bazı virüsler, konakçı hücre içinde genetik malzemelerini bırakır ve bu materyal uzun süre hücre içinde atıl olarak kalır (latent enfeksiyon). Direnç düştüğünde, virüs tekrar kendini kopyalar ve hastalık başlayabilir.
Virüsler genellikle belirli bir tip hücreye bulaşabilir. Örneğin, soğuk algınlığı virüsleri sadece üst solunum yollarındaki hücreleri enfekte etmektedir. Ayrıca, virüsler bitki veya hayvanların sadece birkaç türüne bulaşırlar. Bazıları da sadece insanlara bulaşırlar. Bulaşma çeşitli şekillerde olur. Bazıları solunarak, yutularak ve bazı böcek ve parazitlerin (örneğin, sivrisinek ve keneler) ısırıkları ile yayılır. Bazıları ise cinsel yolla yayılır.
Bazı hastalıklarda etkenin bakteri veya virüs olduğunu belirtilere bakarak ayırt etmek güçtür. Zatürre, menenjit, ishal gibi çoğu hastalığa hem bakteriler hem de virüsler sebep olabilir. Bakteriler ve virüsler arasındaki belki de en önemli ayrım antibiyotik ilaçların bakterileri öldürmesi ancak virüslere etki etmemesidir. Virüsler vücut hücreleri içinde yaşadıkları ve kan dolaşımıyla hareket ettikleri için tedavileri zordur. Şu an için virüslere etkili ancak birkaç antiviral ilaç mevcuttur. Ayrıca birçok viral hastalığa yakalanmayı önleyici aşılarda mevcuttur.
Viral enfeksiyonlar: belirtiler nelerdir?
- Ateş
- Yorgunluk
- Başağrısı
- Virüse bağlı olarak
◦ Öksürük
◦ İshal
◦ Karın ağrısı
◦ Boğaz ağrısı
Ne zaman bir doktora görünmeliyim?
Herkes grip, soğuk algınlığı gibi virüs enfeksiyonu geçirir, ancak bu enfeksiyonlar genellikle ciddi değildir. Eğer:
Şikayetleriniz 7 günden fazla sürüyorsa
Ateş 5 günden daha uzun sürüyorsa
Nefes darlığı oluyorsa mutlaka doktora başvurun.
Eğer:
41,5 derece üzerinde bir ateşiniz varsa ile
Cildinizde yeni oluşan kırmızı lekeler ya da döküntüler varsa
Çenenizi göğsünüze değdirmek için kafanızı eğdiğinizde ağrı varsa
Semptomlar hızla kötüleştiyorsa hemen bir doktora başvurun.
Virüslere karşı vücudun savunma sistemi:
Vücut virüslere karşı bir savunma sistemi oluşturmuştur. İlk savunma hattı deri gibi fiziksel engellerdir ve virüslerin vücuda kolayca girişini önlerler. Virüsle enfekte olmuş hücreler interferon adı verilen antimikrobiyal bir protein üretirler ve bu interferonlar enfekte edilmemiş komşu hücrelere de geçerek onları birçok virüse karşı daha dayanıklı hale getirirler.
Bir virüs vücuda girdiği zaman, vücudun bağışıklık sistemi tetiklenir. Bu savunma enfekte olan virüs ya da hücrelere saldırmayı ve yok etmeyi öğrenmiş olan lenfositler ve monositler gibi beyaz kan hücreleri ile başlar.Vücut bir virüs saldırısını atlatırsa, beyaz kan hücrelerinin bazıları istilacı virüsü hatırlar ve aynı virüs tarafından oluşturulacak bir sonraki enfeksiyona karşı daha hızlı ve etkili yanıt verebilir. Bu bağışıklık tepkisi olarak adlandırılır. Bağışıklık bir aşı ile de oluşturulabilir.
Viral enfeksiyonlarda neler yapılabilir?
Dinlenme
Sıvı alımını arttırın
Hafif yiyecekler (meyve, ekmek vb) yiyin
Başkalarına bulaşmasını önleyin:
◦ Ellerinizi düzenli olarak yıkayın
◦ Hastalık esnasında kullanılan materyalleri (örneğin mendillerinizi) ortalıkta bırakmayın.
◦ Bardak, tabak, çatallarınızı paylaşmayın
Viral Enfeksiyon Türleri:
Muhtemelen en sık görülen viral enfeksiyonlar burun, boğaz ve üst solunum yollarını etkileyen enfeksiyonlardır. (üst solunum yolu enfeksiyonları) Bu enfeksiyonlar boğaz ağrısı, sinüzit ve soğuk algınlığına neden olur. Grip viral bir solunum yolu enfeksiyonudur. Küçük çocuklarda, virüsler yaygın krup, nefes borusu (laringotrakeobronşit) veya akciğerlerin içindeki hava yolları iltihaplanmasına (bronşiyolit) neden olabilir. Solunum yolu enfeksiyonları, akciğer veya kalp hastalığı olan yaşlı insanlarda, bebeklerde, daha şiddetli belirtilere neden daha olabilir.
Bazı virüsler (Örneğin kuduz, Batı Nil virüsü, ve birkaç farklı ensefalit virüsleri gibi), sinir sistemine bulaşırlar. Bazı viral enfeksiyonlar da (siğiller vs) deride gelişir.
Diğer yaygın viral enfeksiyonlar herpes kaynaklı olanlardır. Sekiz farklı herpes virüsü insanlara bulaşabilir. Bunların üç tanesi;herpes simplex virüsü tip 1, herpes simpleks virüsü tip 2, ve varicella-zoster cilt veya mukus üzerinde kabarcıklar yapar. Başka bir herpes virüsü, Epstein-Barr virüsü, enfeksiyöz mononükleoza neden olur. Sitomegalovirüs yenidoğanlarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ciddi enfeksiyonların bir nedenidir. Aynı zamanda sağlıklı bir bağışıklık sistemi olan kişilerde enfeksiyöz mononükleoz benzer belirtilere neden olabilir. İnsan herpesvirüsleri 6 ve 7 rozeola infantum adında bir çocukluk enfeksiyonuna neden olur. Insan herpes virüsü 8 AIDS olan kişilerde kanser (Kaposi sarkomu) nedeni olarak ilişkilendirilmiştir.
Bazı virüs hastalıkları:
Çiçek hastalığı
Soğuk algınlığı
Kızamık
Suçiçeği
Hepatit
Grip
Human papilloma virus (HPV)
Zona
Herpes
Polio (çocuk felci)
Kuduz
Ebola
Hanta ateşi
HIV (AIDS’e neden olan virüs)
Uçuk
SARS (ağır akut solunum yolu yetersizliği sendromu)
Dang humması
Epstein-Barr virüsü
Bazı kanser türleri
Tedavi
Viral enfeksiyonlar ile mücadele eden ilaçlar antiviral ilaçlar olarak adlandırılır. Birçok antiviral ilaç virüsün kopyalanmasına müdahale ederek çalışır.AIDS virüsü (HIV) enfeksiyonu tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu bu şekilde çalışır.Antiviral ilaçlar insan hücreleri için toksik olabilir. Virüsler antiviral ilaçlara karşı direnç geliştirebilir.
Diğer antiviral ilaçlar, viral enfeksiyona karşı bağışıklık tepkisini güçlendirir. Bu ilaçlar çeşitli interferonların türleri, immünoglobulinler ve aşılardır.
Antiviral ilaçlar En çok ağız yoluyla uygulanır. Bazıları damar ya da kas içine enjeksiyon yolu ile uygulanır. Bazı antiviraller ise merhem, krem , göz damlası olarak uygulanır ya da bir toz halinde inhale edilir.
Antibiyotikler viral enfeksiyonlara karşı etkili değildir, ama viral enfeksiyona ek olarak bir bakteriyel enfeksiyon da varsa, bir antibiyotik çoğu zaman gereklidir.
Virüsler ve Kanser arasındaki ilişki:
Bazı virüsler kanser gelişimine yardımcı olacak bir şekilde kendi konakçı hücre DNA’sını değiştirebilir. Şu anda sadece birkaç virüsün kansere neden olduğu bilinmektedir, ancak kanserle ilişkisi henüz bilinmeyen başka virüslerde olabilir. Kanserle ilişkisi bilinen virüsler:
Epstein-Barr virüsü : Burkitt lemfoması, bazı burun ve boğaz kanserleri , (Örneğin AIDS gibi) bağışıklık sistemi zayıf kişilerde B-hücreli lenfomalar
Hepatit B ve C virüsleri : karaciğer kanseri
Herpesvirus 8 : AIDS olan kişilerde Kaposi sarkomu , AIDS olan kişilerde non-Hodgkin lenfoma
HPV: rahim ağzı kanseri
KAYNAKLAR:
http://www.merckmanuals.com/home/infections/viral_infections/
overview_of_viral_infections.html
http://www.earlydoc.com/en/diseases/viral_infection
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/viralinfections.html#cat1
