Dünyada her yıl yaklaşık bir milyon kişiye kolorektal kanser tanısı konulmakta ve her yıl yaklaşık 500.000 hasta kolorektal kanser nedeniyle kaybedilmektedir . Kolorektal Kanser Kuzey Amerika, Avustralya, Kuzey ve Batı Avrupa’da daha çok görülürken gelişmekte olan ülkelerde özellikle Asya ve Afrika’da daha az görülmektedir. Bu da bize kolorektal kanserin diyete, çevresel etmenlere ve genetik yatkınlığa bağlı olduğunu düşündürmektedir.
Kolorektal Kanser için yaş en büyük risk faktörüdür. 40 yaşın altında nadir görülürken, 50 yaşın üzerinde risk artmaktadır. Vakaların % 90’ı 50 yaş üzerinde görülürken ; 80 yaş üzerinde bu oran erkekler için % 10’a, bayanlar için % 15’e kadar yükselmektedir.
Kolorektal Kanserin yaşam boyu görülme sıklığı % 2,4-5 civarındadır. Kişide var olan diger risk faktörleriyle bu oran yükselmektedir .
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın on iki ildeki kanser kayıt merkezi verilerine göre, görülme sıklığı tüm kanserler içerisinde % 7,8 ile kadınlarda üçüncü ve % 7,5 ile erkeklerde dördüncü sırada yer almaktadır. Peki rastlanma sıklığı ve hayati riski bu kadar yüksek bir hastalığa karşı kendimizi nasıl koruyabiliriz?
Folat ve lif
Gıdalardan ve takviyelerden yeterli folat ve lif elde edilmesinin kolorektal kanser gelişme riskini azaltabileceğine dair güvenilir kanıtlar vardır.
• Fasulye, bezelye ve mercimek
• Kuşkonmaz. Yumurta.
• Yeşil yapraklı sebzeler.
• Pancar.
• Turunçgiller.
• Brüksel lahanası.
• Brokoli.
İyi birer folat ve lif kaynağıdır
Selenyum
Selenyum seviyesi düşük kişilerde, selenyum takviyelerinin kolon kanseri riskini azalttığı bilinmektedir. Sığır eti, hindi, tavuk, kuzu ciğeri, süzme peynir, yumurta, brezilya cevizi, ay çekirdeği, ton balığı, sardalye, pisi balığı ve somon balığı, istiridye, tahıllar, sarımsak, esmer pirinç, mantar yulaf ve soğan yüksek oranda selenyum içeren besinlerdir.
Curcumin
Sigara içenlerde, curcumin almak kolonda kansere yol açabilecek değişiklikleri azaltabilir. Curcumin Zerdeçaldan elde edilir.
D Vitamini
D vitamini seviyelerinin yüksek olmasının, kolorektal kanser gelişme riskini azalttığı bilinmektedir
• Süt, ayran, kefir, peynir ve yoğurt.
• Tereyağı
• Ton balığı
• Somon.
• Uskumru.
• İstiridye.
• Karaciğer.
• Yumurta sarısı D vitamini açısından zengin besinlerdir.
Kalsiyum
Her ne kadar ön araştırmalar kalsiyum takviyelerinin kolon polipleri veya kolon kanseri riskini azaltabileceğini öne sürmüş olsa da, büyük klinik çalışmalar yüksek dozlarda kalsiyum almanın fayda sağlayamadığını göstermektedir. Birçok süt ürünü, peynir, yoğurt, sardalye ve somon, fasulye ve mercimek, haşhaş, susam ve chia tohumu , badem yüksek miktarlarda kalsiyum içermektedir.
Omega 3
Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA’nın balık veya balık yağı takviyelerinden alınması, kolorektal kanserden ölüm riskini düşürür. Bununla birlikte omega 3 ün kemoterapinin etkinliğini azaltabilecegini gösteren bazı çalışmalar sebebiyle, kanser tanısı konmus hastaların kemoterapi esnasında omega 3 kullanması önermiyoruz.
Lahana, ıspanak, semizotu , soya fasulyesi, avokado, ceviz, chia tohumu, keten tohumu, kanola yağı, ton balığı, kılıç balığı, köpek balığı, uskumru
istavrit, sardalya, çinekop, levrek, çupra yüksek omega 3 içeren besinlerdir.
Yeşil çay
Yeşil çayın kolon kanserine dönüşebilen poliplerin tekrarını azalttığı gösterilmiştir.
Yoğurt
Gözlemsel çalışmalar, düzenli yoğurt tüketiminin, özellikle erkeklerde, kolorektal polip ve kolorektal kanser riskinde azalma ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
Konjuge Linoleik Asit
Besinler ile alınan konjuge linoleik asidin ( CLA ), kadınlarda kolorektal kanserini % 39’a kadar azaltığı biliniyor olsa da, CLA takviyelerinin bu potansiyel faydaya sahip olup olmadığı bilinmemektedir.
CLA’nın gıda kaynaklarını ise süt ürünleri , dana eti, kuzu eti, tavuk, yumurta, ayçiçek yağı, somon balığı ve hindistan cevizi yağı ,aspir yağı , mantar olarak sıralayabiliriz.
Zeytinyağı
Zeytinyağından zengin beslenmenin kolorektal kanser riskini azalttığı gözlenmiştir.
