İki kardeş arasında denge kurabilme işi anne babaları en çok zorlayan konulardan biridir. İkinci bebeğini beklemeye başladığı andan itibaren çoğu anne baba, “acaba iki çocuğumu da eşit derecede sevebilecek miyim?” endişesi duymaya başlar. Birinci çocukla kurulan sevgi ilişkisine bir rakip getiriyor olma fikri çoğu anne babaya suçluluk hissi yaşatır. Ebeveynin yaşadığı bu zorlu duygular kardeş rekabetini genelde iyice tetikler.
Birinci çocuk, kardeşi olduğunda kızgınlık duygularını öncelikle ebeveyne yöneltir. Sonra bebek büyüyüp kendi oyuncaklarına ortak oldukça kardeşini tartaklayarak ebeveyni kendi tarafında çekme çabasına girebilir. Genelde küçük kardeşler başkalarının ilgisini çekmeyi daha çabuk öğrenirler. Kardeşi başkalarının gözünde çekici hale gelirken büyük çocuğun genelde suratının asıldığı ve geri çekildiği gözlemlenir. Büyük çocuğun annenin kucağına oturması, parmağını emmesi ve kardeşiyle neşeli şekilde oynayan misafirleri uzakta durup izlemesi sık rastlanan geri çekilme davranışlarıdır.
Kardeş Kıskançlığıyla İlgili Ebeveynlere Tavsiyeler:
• Büyük Çocuğa Sorumluluk Verin: Genelde ebeveynler büyük çocuk kıskançlık ve rekabet duygusu hissetmesin diye fazlasıyla çaba gösterme eğiliminde olurlar. Oysaki bir kardeşle birlikte yaşamayı öğrenmek bir çocuğun sahip olabileceği en önemli deneyimlerden biridir. Bu süreçte büyük çocuğa kabul ettiği oranda kardeşiyle ilgili sorumluluk alma ve ailenin iyiliğini gözetme rolünü vermek daha doğrudur. Kendini sürece dahil edilmiş hissedebilmesi için büyük çocuğa yaşına uygun olan bebek bakımı işleri verebilirsiniz: bebeği beslemek, bezini getirmek, ağladığında sakinleşmesi için kucağına almak ya da bebeğin kıyafetlerini seçmek gibi.
• Kıskançlık/Rekabet Duygusunu Kabul Edin ve Söze Dökün: Büyük çocuğunuzun kardeşiyle ilgili sorumluluk almasını teşvik etmek, kıskançlık ve rekabet duygularını görmezden gelmeniz anlamına gelmez. Örneğin; çocuklarınızla birlikte kalabalık bir ortama girmeden önce büyük çocuğunuzu duruma hazırlayabilirsiniz. “Genelde herkes bebekleri sever. Ama bu seni sevmedikleri anlamına gelmez. Kendini yalnız hissedersen, kardeşini kıskanırsan yanıma gelip benimle oturabilirsin.” diyebilirsiniz. Daha sonra, diğer kişiler bebekle ilgilenmeye başladığında büyük çocuğunuzu yanınıza alın ve onunla oynayın.
• Çocuklarınızla Baş Başa Vakit Geçirin: Her iki çocuğunuzla da düzenli şekilde baş başa vakit geçirmeye özen göstermek de önemlidir. Eğer çalışan bir anneyseniz bu baş başa vakti hafta sonu için planlayabilirsiniz. Hafta boyunca hafta sonu gelince baş başa yapacaklarınızdan bahsedebilirsiniz. Ayrıca, baş başa vaktinizin bahsettiğiniz gibi özel olmasına ve keyifli geçmesine dikkat etmeniz de faydalı olacaktır.
• Çocuklarınız Arasındaki Kavgaya Karışmayın: Çocuklarınız arasında ortaya çıkabilecek anlaşmazlık ve kavgalardan uzak durmanız gerekir. Eğer iki kardeş arasındaki tartışmaya siz de karışırsanız çocukların sizi manipüle etmesine neden olabilecek bir çözümsüzlük üçgeni oluşur. Siz arada olduğunuz sürece, ikisi birlikte sorunlarını çözmeyi öğrenemezler. Sizi tartışmaya dahil etmeye çalıştıklarında “Biliyorsunuz kim haklı kim haksız ben bilmiyorum. Kendiniz çözmelisiniz.” deyin ve odadan ayrılın. Sizin herhangi birinin tarafını tutma ihtimaliniz ortadan kalktığında, çocuklarınızın çok daha az kavga ettiklerini göreceksiniz.
Sinem Olcay
Uzman Psikolog (Aile ve Çocuk Gelişimi)
