Ebola Kanamalı Ateşi (Ebola Hemorajik Ateşi) insanlar ve (örneğin maymunlar, goriller, şempanzeler gibi) primatlarda görülen ciddi, çoğu zaman ölümcül viral, kanamalı, ateşli bir hastalıktır. Enfeksiyon Filoviridae ailesinden Ebolavirüs adındaki virüs tarafından oluşturulur. İlk Ebolavirus türleri 1976 yılında şimdiki Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki Ebola Nehri yakınında keşfedildi. O zamandan beri, salgınlar sporadik olarak ortaya çıkmaktadır. Salgınlar şimdiye kadar Afrika kıtası ile sınırlı kalmıştır.
Ebolavirusun belirlenen beş alt türü vardır ve bunların dört tanesi insanlarda hastalığa neden olur:
Ebola virüsü (Zaire Ebolavirus, EBOV);
Sudan virüsü (Sudan Ebolavirus, SUDV);
TAI Orman virüsü (TAI Orman Ebolavirus, eski Fildişi Sahili Ebolavirus, TAFV);
Bundibugyo virüsü (Bundibugyo Ebolavirus, BDBV).
Beşincisi ise Reston virüsü (Reston Ebolavirus, RESTV), sadece primatlarda hastalığa neden olmuştur. Özellikle enfekte maymun ve domuzlarla temas içinde olan insanları enfekte eder ancak bugüne kadar bu türün insanlarda ölüm ya da hastalığa yol açtığı bildirilmemiştir .
Ebolavirüslerin doğal rezervuarı bilinmemektedir. Ancak, mevcut kanıt ve benzer virüslerin doğası bazında yapılan araştırmalar, virüsün insanlara vahşi hayvanlardan geçtiğini ve Meyve Yarasalarının (Fruit Bats) Ebola Virüsünün olası doğal konağı olduğunu göstermektedir.
Ebola Virüsü Hastalığı salgınları öncelikle Orta ve Batı Afrika’da tropikal ormanların yakınlarındaki köylerde meydana gelmektedir.
Hastalığın insan ve hayvanlar için özel bir tedavisi ya da aşısı bulunmamaktadır.
Bulaşma:
Ebola enfekte hayvanların kan, salgı, organlar ya da diğer vücut sıvıları ile yakın temas yoluyla, insanlara bulaşır. Afrika’da, enfeksiyonun yağmur ormanlarında bulunan enfekte,hasta ya da ölü şempanzeler, goriller, meyve yarasaları, maymunlar, orman antilopları veya kirpilerle temas sonucu bulaştığı belgelenmiştir.
Enfeksiyon insana bulaştıktan sonra virüs başka insanlara doğrudan temasla birçok şekilde bulaşabilir:
Enfekte kişilerin kanı ya da vücut salgılarıyla doğrudan temas.
Enfekte kişilerin kanı ya da vücut salgıları bulaşmış malzeme ve zeminlerle temas.
Hastalıktan ölmüş kişilerin cenaze törenlerinde cesede temas.
Hasta kişilerin bakımını yapan aile üyeleri, arkadaş , sağlık personeli vs kişilerin hastayla teması.
İyileşen erkek hastaların spermleri hastalığı 7 haftaya kadar bulaştırabilir.
Ebola hava yolu ile veya yiyecek, içecek yolu ile bulaşmaz.
Ebola Kanamalı Ateşi Belirti ve Bulguları:
Ebola Kanamalı Ateşi ani başlangıçlı, sıklıkla ateş, yoğun halsizlik, kas ağrısı, baş ağrısı ve boğaz ağrısı ile karakterize şiddetli akut viral bir hastalıktır.
Genel belirtileri:
Ateş
Baş ağrısı
Eklem ve kas ağrıları
Halsizlik
İshal
Kusma
Mide ağrısı
İştahsızlık
Bazı hastalarda :
Döküntüler
Kızarmış gözler
Hıçkırık
Öksürük
Boğaz ağrısı
Göğüs ağrısı
Nefes darlığı
Yutma zorluğu
Vücut içi ve vücut dışı kanamalar görülebilir.
Virüse maruz kalındıktan sonra 2-21 . günde(en yaygın olarak 8-10. gün) belirtiler ortaya çıkar. Hastaların yaklaşık % 90 ı ölmekte, ancak bazı kişiler henüz tam olarak anlaşılmamış şekilde kurtulmaktadırlar.
Laboratuvar bulgularında düşük beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısı ile yüksek karaciğer enzimleri görülmektedir.
Tanı:
Gözlerde kızarma ve deri döküntüsü gibi erken belirtiler, Ebolavirus enfeksiyonuna spesifik değildir ve daha yaygın görülen başka hastalıklarda da sık görülür.
Eğer bir kişi de Ebola düşündürecek erken belirtileri varsa hasta izole edilmeli ve halk sağlığı uzmanlarına bildirilmelidir.Sıtma, tifo, shigellosis, kolera, Leptospirozis veba, rickettsiosis, nükseden ateş, menenjit, hepatit ve diğer viral hemorajik ateş sebepleri Ebola tanısı konmadan önce ekarte edilmelidir. Hastadan alınan örnekler toplanır ve enfeksiyonu onaylamak için test edilebilir.
Yapılacak testler:
Semptomlar başladıktan sonra, bir kaç gün içinde:
Antigen-yakalama enzim-bağlantılı immünosorbent assay (ELISA) testi ,
IgM ELISA
Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR)
Virüs izolasyonu
Hastalığın iyileşme esnasında veya daha sonrasında:
IgM ve IgG antikorları
Ölen hastalarda:
İmmunohistokimyasal testler
PCR
Virüs izolasyonu
Hastalardan alınan numuneler aşırı bulaşma riski taşımaktadır.
Riskli Ülkeler:
Afrika’da hastalığın görüldüğü ülkeler şunlardır:
Liberya
Sierra Leone
Gine
Nijerya
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Gabon
Güney Sudan
Fildişi Sahilleri
Uganda
Kongo Cumhuriyeti
Güney Afrika
Birkaç laboratuvar kontaminasyonu vakası ( İngiltere’de bir, Rusya’da iki olmak üzere) hariç tüm vakalar ve ölümler Afrika’da meydana gelmiştir.
Tedavi:
Hastalığın spesifik tedavisi yoktur. Ancak sınırlı destek tedavi uygulanabilir:
Hastanın sıvı ve elektrolitleri dengelenir
Oksijenlenmenin takibi, kan basıncı takibi yapılır
Sekonder enfeksiyonlar için tedavi yapılır.
Bazı deneysel tedaviler test edilmiş ve hayvan modellerinde etkinliği kanıtlanmıştır, ancak insanlar üzerinde henüz uygulanmamıştır.
KAYNAKLAR:
http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs103/en/
