Kısırlık.
Toplumda azımsanamayacak sıklıkta rastlanan bir sorun.
Çiftlerin yaklaşık yüzde 10- 15’i kısırlık sorunu yaşıyorlar. Kadın ya da erkekte kısırlığın görülme sıklığı hemen hemen aynı. Yüzde 30-40 oranında kadına, yüzde 10-30 erkeğe ait nedenlerden, yüzde 15- 30’unda da çiftin her ikisini de ilgilendiren nedenlerden dolayı ortaya çıkıyor. Çiftlerin yüzde 10-15’in de ise probleme yol açan neden bulunamıyor .
Erkek kısırlığının en önemli nedenlerinden biri de sperm sayısı ve kalitesindeki azalma.
Kısırlığa bu kadar sık rastlanılması , çözüm arayışlarını ve dolayısıyla da bu konuda yapılan çalışmaları arttırıyor. Yapılan araştırmalar ise endişeleri arttırıyor. Çünkü çalışmalar1990’lı yıllardan bugüne kadar ortalama sperm sayısının sadece yarım yüzyılda % 52.4 azaldığını gösteriyorlar
Yani bu sorun modern dünyanın yaşam tarzı ile birlikte her geçen gün bir çığ gibi büyüyor. Önü alınamazsa ileriki dönemlerde insan soyunun sonunu getirebileceğini düşünenlerin sayısı giderek artıyor.
Hal böyle olunca bunun önüne geçebilmek için çalışmalar da arttırılıyor. Bunlardan birinde de 2.900 kişiyi içeren 28 çalışma analiz edilmiş. Özellikle omega-3 esansiyel yağ asitleri, koenzim Q10, selenyum, çinko ve karnitin gibi bazı gıda takviyelerinin sperm kalitesi, miktarı ve erkek fertilitesindeki faydaları araştırılmış.
Gelin şimdi birlikte bu gıda takviyelerine bir göz atalım:
1.Omega-3
İnceleme, omega-3 esansiyel yağ asitlerinin erkek doğurganlığına dört şekilde fayda sağladığını buldu: sperm miktarı, konsantrasyon, morfoloji ve hareketlilik. Keten tohumu ve keten tohumu yağında bulunanlar gibi omega-3 yağ asitleri spermin sayısını ve şeklini ve ayrıca hareket kabiliyetini önemli derecede arttırır.
2. Koenzim Q10
İnceleme koenzim Q10’un dört yolla doğurganlığa yardımcı olduğunu buldu: sperm miktarı, konsantrasyon, şekil ve hareketlilik. CoQ10 günde 10 mg kadar düşük miktarlarda alındığında bile sperm sayısını ve hareketliliğini arttırdı. İnfertil erkeklere 200mg CoQ10 verildiğinde, sperm sayısı, hareketlilik ve şekillerinde plasebo verilen erkeklere kıyasla anlamlı olarak daha fazla gelişme gösterdiler.
3. Selenyum
Antioksidan bir mineral olan selenyum, infertilitenin önlenmesine üç yoldan yardımcı olur: sperm konsantrasyonunu, morfolojisini ve hareketliliği arttırır. Selenyum eksikliği eskiden beri sperm sayısı ve kısırlık ile ilişkilendirilmiştir. Sperm hareketliliğinin azaldığı infertil erkeklerde yapılan çift kör bir araştırma, selenyumun hareketliliği arttırdığını buldu. Çalışmada erkekleri selenyum alan çiftlerin % 11’i gebe kaldı. Buna karşılık plasebo alanlarda hiç gebelik oluşmadı.
4. Çinko
Araştırma, çinkonun sperm konsantrasyonunu ve hareketliliğini arttırdığını buldu. Çinko, erkek fertilitesi için en önemli besinlerden biridir. Düşük çinko kısırlığa neden olabilir çünkü düşük testosteron, zayıf sperm hareketleri ve düşük sperm seviyelerine neden olur.
Düşük sperm motilitesi olan 100 erkek üzerinde yapılan plasebo kontrollü bir çalışmada, üç ay boyunca günde iki kez 57 mg çinkonun sperm sayısı, hareketliliği ve kalitesinde önemli gelişmelere yol açtığı gösterilmiştir.
En az beş yıldır infertil olan 37 erkek üzerine yapılan araştırmada , testosteron düzeyi düşük olanlara 45-50 gün boyunca 60mg çinko verildiğinde hem testosteron seviyelerinde hem de sperm sayısında önemli bir artış yaşadıkları bulundu. Ancak çinkonun testi geçtiğinin gerçek kanıtı, kısa sürede, testosteronu düşük olan 22 erkekten dokuzunun eşlerinin gebe kalmasıdır.
5. Karnitin
İnceleme, bir amino asit olan L-karnitinin, sperm hareketliliğini ve morfolojisini geliştirerek doğurganlığa yardımcı olabileceğini buldu.
L-karnitin spermin olgunlaşması için çok önemli gibi görünmektedir. Daha fazla karnitin, daha fazla sperm ve üstelik daha fazla hareketli sperm anlamına gelir . Araştırma özellikle hareketlilik açısından etkileyici.
Yeterince karnitine sahip olmamak, zayıf sperm gelişimine, fonksiyonuna ve hareketliliğine yol açar.
Sperm kalitesi günde 1g karnitinle bile artar. Kalitede iyileşme ile birlikte hareketlilikte iyileşme olur:
Günde iki kez alınan 2 g karnitin hareketli sperm yüzdesini % 25.5’ten % 46.7’ye yükseltir.
Normalde hareketli sperm oranı % 50 veya daha fazladır. Etkileyici bir çalışmada, hareketli sperm oranları % 30’dan az olan 47 erkeğe üç ay boyunca günde 3 g karnitin verildi. Çalışmanın sonunda inanılmaz bir şekilde % 80’inin hareket yetenekleri normale yakın hale gelmişti. En önemlisi de , hızlı bir doğrusal hareketle ileri doğru hareket eden spermlerin yüzdesi arttı ki bunlar başarılı olmaları en muhtemel olan spermlerdir. Karnitin desteği sperm sayısını da arttırdı.
İkinci bir çalışmada ise hareketli sperm yüzdesi düşük olan 100 erkeğe dört ay boyunca günde 3 g karnitin verildiğinde, hızlı doğrusal hareketli sperm oranı % 10.8’den % 18’e Genel hareketlilik % 26.9’dan% 37.7’ye yükselmiştir ve spermlerin hızı önemli ölçüde artmıştır. Karnitin ayrıca sperm sayısını da önemli ölçüde arttırdı.
Diğer araştırmalar da günde 3g karnitin ile sayı ve hareket kabiliyetinde artış olduğunu göstermiştir.
2g L-karnitin ve 1g L-asetil-karnitin kombinasyonu artan sayı, hareketlilik ve morfolojiye yol açmıştır
Asıl soru şu: Bütün bu artışlar gebelik oranlarını arttırabilir mi? Cevap Evet.
Araştırmacılar 4 g asetilkarnitin verdiğinde, sadece hızlı doğrusal hareketli spermlerin yüzdesinde önemli artışlar sağlamakla kalmayıp aynı zamanda eşlerinin % 35’inin de hamile kaldığını tespit etmişlerdir .
Sperm hareketliliği düşük olan erkeklerde L-karnitin CoQ10 ile kombine edildiğinde hareketlilik belirgin olarak gelişti ve kontrol grubunda % 6.8 olan gebelik oranları takviye alanların grubunda % 30’lara yükseldi .
6. Diğer gıda takviyeleri.
İnfertil erkeklere 1g C vitamini verildiğinde, sadece bir hafta sonra sperm sayıları % 140 gibi inanılmaz bir artış gösterdi. Üç hafta sonra sperm sayısı hala artıyordu. Çalışmanın başlangıcında, erkeklerin birçoğunun aglütine spermleri vardı. Spermlerinin yaklaşık % 25’i yani kısırlığa neden olacak kadarı aglütine olmuştu. Menideki antikorlar spermlerin birbirine bağlanarak kümeleşmesine neden olur ve buna aglütinasyon denir. Aglütinasyon olduğunda spermlerin hareketliliği ve yumurtayı dölleyebilme yeteneği azalır. C vitamini alanlarda üç hafta sonra, spermlerinin sadece% 11’i aglütine idi. Aglütinasyon, doğurganlık şansınızı azaltır, ancak C vitamini aglütinasyonunu azaltır.
Diğer antioksidanlar da yardımcı olur. 200 mg selenyum, düşük sperm motilitesi olan erkeklerde 400 IU E vitamini ile birleştirildiğinde, erkeklerin % 52.6’sı sperm hareketliliğini şeklini veya her ikisini de geliştirdi. Eşlerinin% 10,8’i hamile kaldı .
Düşük sperm sayısı veya düşük sperm hareketliliği olduğu için hamile kalmakta zorluk çeken 2.876 çiftte yapılan çalışmada erkeklere antioksidanlar verildiğinde, çiftlerin gebe kalma ihtimalinin dört kattan fazla arttığını ve başarılı bir doğumun ise beş kat daha muhtemel olduğunu gösterdi. Her iki gelişme de istatistiksel olarak anlamlıydı. E vitamini , çinko ve L-karnitin en etkili takviyelerdi.
B12 desteği, erkeklerin % 54-60’ında sperm sayısını ve % 50’sinde sperm hareketliliğini arttırır
L-arginin de yardımcı olabilir. Arginin açısından eksik diyetler sperm sayısının düşmesine neden olur Arginin almak erkeklerin% 74’ünde sperm sayısını ve hareketliliğini arttırır . Bazı ön çalışmalar, argininin sperm sayısını, kalitesini ve hareketliliğini ve ayrıca doğurganlığı arttırdığını göstermektedir . Sperm sayınız mililitre başına hala 10 milyondan fazlaysa, günde 4 g arginin deneyin; ancak 10 milyonun altındaysa, muhtemelen yardımı olmayacaktır.
Ve son olarak, ön araştırmalar S-adenosil-L-metiyoninin (SAMe) sperm hareketliliğine yardımcı olabileceğini göstermektedir (36).
